ဘာသာရွိ၊ ဘာသာမဲ့ (၁)

 ဘာသာရွိ၊ ဘာသာမဲ့နဲ႔ ဘာသာလြတ္ လူသားတို႔အေၾကာင္း

-လင္းထက္ေဆြ-

၂ဝ၁၄ခုႏွစ္ မတ္၊ ဧၿပီလေတြမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံတစ္ဝွမ္းလံုး လူဦးေရသန္းေခါင္စာရင္း ေကာက္ယူတဲ့ လွဳပ္ရွားမႈႀကီး စတင္ေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ လူဦးေရစာရင္းေကာက္ယူရင္းနဲ႕ လူမ်ိဳး၊ ဘာသာေတြကိုပါ ေကာက္ယူမွတ္တမ္းတင္သြားမွာျဖစ္လို႔ မိမိတို႔ရဲ႕ လူမ်ိဳးအိုင္ဒီ၊ ဘာသာေရးယံုၾကည္မႈအိုင္ဒီေတြကို ဘယ္လိုေပး ၾကမလဲဆိုတာ တစ္ခုတ္တစ္ရ စဥ္းစားလာၾကရတဲ့ အခ်ိန္အခါလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ လူမ်ိဳးအိုင္ဒီနဲ႔ ပတ္သက္လို႕ ဆိုင္ရာလူမ်ိဳးစုအသီးသီးက မိမိတို႔ရဲ႕ကိုယ္ပိုင္ဝိေသသ လူမ်ိဳးအမည္နာမနဲ႔ပဲ ရပ္တည္ဖို႕ ေဆာ္ၾသလာၾကတာေတြလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။ ဘာသာေရးနဲ႕ ပတ္သက္လို႔လည္း  ကမၻာ့ဘာသာႀကီးေလးခုအျပင္ က်န္တဲ့ကိုးကြယ္ ယံုၾကည္မႈဘာသာတရားေတြကိုလည္း (အျခား)ဆိုတဲ့ အုပ္စု တစ္ခုဖြဲ႕ၿပီး ေကာက္ခံမယ္ဆိုတာ သိရတယ္။

ဒီေနရာမွာ နည္းနည္းျပႆနာရွိလာပါတယ္။ ပထမအခ်က္က ဘာသာတရားတိုင္းကို လူဦးေရအနည္းအမ်ားၾကည့္ၿပီး ဆံုးျဖတ္တဲ့သေဘာ သက္ေရာက္ေနပါတယ္။ လုပ္ငန္းသေဘာအရ မွားတယ္မဆိုႏိုင္ေပမယ့္ ဘာသာတရားတိုင္းရဲ႕ တန္းတူေဖာ္ျပခြင့္ကိုေတာ့ ျငင္းပယ္ရာေရာက္သလို ျဖစ္ေနပါတယ္။ (အျခား) ဆိုတဲ့ ေဝါဟာရက အုတ္အေရာေရာ၊ ေက်ာက္အေရာေရာ ဆိုတဲ့ သေဘာနဲ႔ ေဘာင္ခတ္ထုတ္ပယ္/marginalized လုပ္ထားျခင္းခံရတဲ႕အဓိပၸာယ္မ်ိဳး ေဆာင္ေနပါတယ္။ ဒုတိယအခ်က္က ဘာသာတရားလံုးဝမရွိသူေတြ၊ မည္သည့္ဘာသာကိုမွ မကိုးကြယ္သူေတြ၊ ဘာသာမဲ့သူေတြ ျမန္မာျပည္မွာလည္း ရွိလာတဲ့အခ်က္ပါ။

ဘာသာမဲ့အုပ္စုဆိုတာ ေခတ္သစ္ယဥ္ေက်းမႈရဲ႕ အစိတ္အပိုင္း ျဖစ္ပါတယ္။ လူ႕ေဘာင္သမိုင္းရဲ႕ အသစ္ေပၚထြန္းလာတဲ႕ အုပ္စုတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ကမၻာ့လူဦးေရရဲ႕  ၅ ပံု ၁ ပံု ေလာက္ (သန္း ၁၂ဝဝ ခန္႔) ရွိေနတဲ့ လူစုလူေဝးႀကီးဟာ နည္းပါးတဲ႕ပမာဏမဟုတ္လို႔၊ ဒါဟာ မျဖစ္မေနထည့္သြင္းစဥ္းစားရမယ့္ ကိစၥတစ္ရပ္ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဘာသာတစ္ခုခုကိုမွ မကိုးကြယ္မယံုၾကည္တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြဟာလည္း ႏိုင္ငံသားေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ လူသားေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔အတြက္ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရး လူသားအခြင့္အေရးဆိုတာေတြ ရွိရမွာျဖစ္သလို၊ သူတို႔ မယံုၾကည္ရာကို မယံုၾကည္တဲ့အေၾကာင္း ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေဖာ္ျပႏိုင္ခြင့္ရွွိရမွာလည္း ျဖစ္တယ္။ ဘာသာမဲ့ျခင္းကို သီးျခားအိုင္ဒီတစ္ခုအေနနဲ႕ ေပၚေပၚထင္ထင္ရပ္တည္ခြင့္ ေပးမလားဆိုတာကို ျပည္သူ႕အုပ္ခ်ဳပ္ေရးက႑က အေျဖထုတ္ရမယ့္ အခ်ိန္ေရာက္ပါၿပီ။

ဘာသာရွိ ဘာသာမဲ႕ တိုက္ပြဲ

ဒီေန႔ အြန္လိုင္း စာမ်က္ႏွာေတြေပၚမွာ ဘာသာရွိသူ-ဘာသာေရးကိုင္းရိႈင္းသူ(Religionist) အမ်ားစုနဲ႔ ဘာသာမဲ႕သူ (Irreligionist)တစ္ခ်ိဳ႕ရဲ႕ စကားစစ္ထိုးပြဲေတြကို ဟိုိုေနရာ ဒီေနရာမွာ ေတြ႕လာရပါတယ္။ အဆင္႔ျမင္႔ျမင္႔ ေဆြးေႏြးျငင္းခံုၾကတာေတြ ရွိတတ္သလို ငါ့့စကားႏြားရ တင္စီးေျပာဆိုတတ္ၾကတာေတြလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။ အက်ိဳးမမ်ားတဲ႕ ပုဂၢိဳလ္ေရးတိုက္္ခိုက္မႈေတြအထိေတာင္ ျပင္းထန္လာေနတာေတြ ေတြ႕ရပါတယ္။ ေဆြးေႏြးသူေတြက လူငယ္လူရြယ္ေတြျဖစ္လို႕ တက္တက္ၾကြၾကြ ေဆြးေႏြးၾကတဲ့သေဘာလည္း ရွိပါတယ္။ အရင္ စာေပစိစစ္ေရးေခတ္တုန္းကေတာ့ ဘာသာေရးနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး တစ္ဖက္ေစာင္းနင္း ေျပာဆိုမႈမ်ိဳးေတြကိုပဲ ခြင့္မျပဳခဲ့ေပမယ့္ အခုလိုအြန္လိုင္းမီဒီယာေတြရဲ႕ လြတ္လပ္စြာေဖာ္ထုတ္ခြင့္ ရလာတဲ့ အခ်ိန္အခါမွာေတာ့ ဘာသာေရးအျငင္းအခုန္ေတြက ဘတစ္ျပန္၊ က်ားတစ္ျပန္အသြင္ကို ေဆာင္လာခဲ့တယ္။

ဘာသာစြဲသန္သူေတြအေနနဲ႔ကေတာ့ အထိတ္တလန္႕နဲ႔ ဘာသာေရးမွာရန္စြယ္ေတြ ဝိုင္းေနၿပီ။ ေခတ္ကာလႀကီးက ပ်က္စီးယိုယြင္းလို႕ မိစၧာဝါဒအေမွာင္ေတြ ႀကီးစိုးလာေတာ႔မယ့္ အရိပ္အေယာင္ေတြ ေပၚေနၿပီ။ မိမိတို႔ဘာသာတရားကို ပိုမိုခိုင္ခံ့ေအာင္ နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႔ ႀကိဳးစားၾကမွ ျဖစ္ေတာ႔မယ္။  မိစၧာဝါဒီေတြကို အျပဳတ္တိုက္မွပဲ ျဖစ္မယ္လို႔ ျမင္လာၾကပါတယ္။ ျမင္တဲ႔အတိုင္း ခံတပ္ေတြေဆာက္ လက္နက္ေတြစုေဆာင္းတာေတြလည္း လုပ္လာၾကပါတယ္။ ဘာသာေရးအသင္းအဖြဲ႔ေတြ ဂိုဏ္းဂဏအုပ္စုေတြဖြဲ႕စည္းလို႕ အကြက္က်က် လႈပ္ရွားလာၾကပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးနယ္ပယ္ထဲအထိ လက္တံရွည္ရွည္ထုတ္ၿပီးေတာ႕ မိမိတို႕ယံုၾကည္သက္ဝင္တဲ့ ဘာသာတရားဟာ ေလာကမွာ ရွိရွိသမွ် ဘာသာတရားေတြအားလံုးထဲမွာ အေကာင္းဆံုး၊ အျမတ္ဆံုး၊ တန္ဖိုးအရွိဆံုး အမွန္တရားစစ္စစ္ႀကီးပဲ ျဖစ္တယ္လို႔ ျမင္ၾကတာေၾကာင္႔ မိမိဘာသာတရားအတြက္ဆိုရင္ ဘာပဲလုပ္ရလုပ္ရ လုပ္ႏိုင္တယ္၊ လုပ္မွာပဲဆိုတဲ့ အစြန္းေရာက္အျမင္ရွိသူေတြေတာင္ ေပၚေပါက္လာတာေတြ႕ရပါတယ္။

ဘာသာမဲ့သူေတြကေတာ႔ ေခတ္ပညာေရးစနစ္ရဲ႕ ေဝဖန္ဆန္းစစ္ေတြးေခၚမႈေတြနဲ႕ သိပၸံပညာကိုႏွစ္သက္တဲ့ လူငယ္ေတြ  ျဖစ္ၾကတာမ်ားတယ္။ အစဥ္အလာ ဘာသာတရားေတြကို စိတ္ပ်က္ေနတဲ့ လူႀကီးအခ်ိဳ႕လည္း ပါတာေတြ႕ရပါတယ္။ သူတို႔ ဘာသာမဲ့့အျဖစ္ကို ခံယူခဲ့ၾကတာ အေၾကာင္းေနာက္ခံအမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ႔ ဘာသာေရးအစဥ္အလာနဲ႔ ေဝးတဲ႕မိသားစု၊ ပတ္ဝန္းက်င္မွာ ႀကီးျပင္းခဲ႕ရတာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ အေရးအသားေတြကို သံသယနဲ႔ အေျဖရွာရင္း၊ ေနာက္ဆံုး ေက်နပ္ေလာက္တဲ့ အေျဖမေတြ႕လို႕ ဘာသာမဲ့ျဖစ္သြားတာလည္း  ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕က်ေတာ႔လည္း ဘာသာေရးအင္စတီက်ဴးရွင္းေတြရဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္ကြပ္ညႇပ္ခ်က္ေတြကို မႏွစ္သက္လို႔လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး အေၾကာင္းတရားတစ္ခုကေတာ႕ ဘာသာရွိသူေတြရဲ႕ ရန္လိုမုန္းတီးမႈေတြ၊ အုပ္စုအားကိုး အႏိုင္ယူလိုမႈေတြကို ျမင္လာရတဲ့အခါ ဘာသာေရးအင္စတီက်ဴးရွင္းေတြအေပၚ စိတ္ကုန္ၿပီး ဘာသာေရးေတြနဲ႔ ေဝးေအာင္ေရွာင္ေနရာကေန ဘာသာမဲ့ အျဖစ္ခံယူသြားသူေတြလဲ ရွိတယ္။

ဘယ္လိုနည္းနဲ႕ပဲ ဘာသာမဲ့ျဖစ္ခဲ့ျဖစ္ခဲ့ ဘာသာမဲ့သူအျဖစ္နဲ႕ ရပ္တည္ရတာဟာ လြယ္ကူတဲ့အလုပ္ မဟုတ္ပါဘူး။ ေလာကဓံတရားေတြ၊ ဘဝရဲ႕အလွည္႔ေျပာင္းေတြမွာ ကိုယ္မႏွစ္သက္တာေတြ ႀကံဳေတြ႕ရတဲ့အခါ ဘာသာရွိသူေတြလို ေျဖသိမ္႔စရာ အဆင္သင္႔မရွိလို႔ပါပဲ။ ဘဝရဲ႕ဒုကၡတရားေတြကို အကာအကြယ္မဲ့ ရင္ဆိုင္ရပါတယ္။ ထီး၊ ဖိနပ္၊ ဦးထုပ္ စတာေတြ မပါဘဲ ေနပူက်ဲက်ဲခရီးကို သြားရသလိုပါပဲ။ အလြန္ႀကံ႕ခိုင္တဲ့ စိတ္အေနရွိဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္ကေတာ့ ဘာသာမဲ့သူေတြဟာ ဘာသာရွိသူ လူမ်ားစုၾကားထဲမွာ ေနထိုင္လႈပ္ရွားရတဲ႔အခါ အၿမဲပဲ အထင္ျမင္ေသးခံရတယ္၊ ခြဲျခားဆက္ဆံခံရတယ္။ တစ္ဆင္႔ နိမ္႔ေနတဲ့လူသားလို အဆက္ဆံခံရတယ္။ ဒီထက္ဆိုးတဲ႕ လူအႏၶ၊ လူဗာလ၊ မိစၧာဒိ႒ိအယူမွားသူတိတၴိ စတာေတြနဲ႔ ကင္ပြန္းတပ္ခံ ရတတ္ပါတယ္။ ဒါေတြ အားလံုးကို ႀကံ့ၾက့ံခံရပ္တည္လို႔ ဘာသာမဲ႔အေနနဲ႕ လူသိရွင္ၾကားေၾကညာၿပီးေနထိုင္ဖို႔ဆိုတာ အေတာ္ခက္ခဲတဲ့ဘဝပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

 ဘာသာမဲ့သူေတြရဲ႕အျမင္ကေတာ႔ ဒီေန႔ေခတ္ အြန္လိုင္းစာမ်က္ႏွာေတြ ေပၚေပါက္လာတာဟာ ဘာသာမဲ့ေတြအတြက္ မိမိတို႔ရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ဘာသာေရးသေဘာထားအျမင္ေတြကိို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း၊ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ေဖာ္ထုတ္ခြင္႔ ရရွိလာလို႔ ေက်နပ္ႏွစ္သက္ေနပံုပါပဲ။ ရာစုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ၊ မ်ိဳးဆက္ေပါင္းမ်ားစြာ ဘာသာေရးဟာ ႏိုင္ငံေရးအာဏာအမာေတြရဲ႕ ေထာက္ပံ့မႈကို ရခဲ့တယ္။ ဘာသာေရး အျမင္မတူသူေတြကိုေတာင္ ရက္ရက္စက္စက္ ႏွိပ္ကြပ္ခဲ့တယ္။ ဒီလို လူ႔အဖြဲ႕အစည္းေတြမွာ ဘာသာမဲ့ျခင္းဆိုတာကေတာ႔ ေလသံေတာင္မထုတ္ႏိုင္ခဲ့တဲ့ အေနအထားပါပဲ။ ဘာသာရွိသူေတြဟာ အျခားေသာဘာသာျခားမ်ားကိုပင္ ေလးေလးစားစား ဆက္ဆံႏိုင္ၾကေပမယ့္ မိမိဘာသာဝင္အျဖစ္ကေန စြန္႔ခြာၿပီး ဘာသာမဲ့ျဖစ္သြားၾကသူေတြကို ေမတၱာမထားတတ္ၾကပါဘူး။

ဘာသာရွိသူ အခ်င္းခ်င္း ရဲ႕ ပဋိပကၡ

ျမန္မာအြန္လိုင္း စာမ်က္ႏွာေတြေပၚကို ဘာသာရွိသူေတြ ေရာက္လာတာက ေစာပါတယ္။ ဆိုင္ရာဘာသာေရး အယူအဆ အေတြးအျမင္ေတြ၊ က်င္႔စဥ္ေတြ ေဝမွ်ဖို႔အတြက္ ဝက္ဘ္ဆိုက္ေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးေထာင္ၾကတယ္။ အြန္လိုင္းတက္သူအမ်ားစုကလည္းဘာသာရွိေတြျဖစ္တဲ့အျပင္ ဒီအထဲက အမ်ားစုကလည္း ဘာသာတူ သူေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဒါေတာင္မွ ဒီအေျခအေနမွာ ဘာသာေရးျငင္းခုံမႈေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။

ျမန္မာ အြန္လိုင္းစာမ်က္ႏွာေတြေပၚက ဘာသာရွိသူေတြမွာ ဖန္ဆင္းရွင္ဘုရားသခင္ကို ယံုၾကည္သူေတြနဲ႔ မယံုၾကည္သူေတြဆိုၿပီး ႏွစ္စုကြဲျပားေနပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ျမန္မာစကားေျပာသူေတြထဲမွာေတာ႔ ဖန္ဆင္းရွင္ဘုရားသခင္ကို ယံုၾကည္သူေတြက လူနည္းစုျဖစ္ပါတယ္။ မယံုၾကည္သူေတြက လူမ်ားစု ျဖစ္တယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕သမိုင္းေၾကာင္း ျဖစ္ထြန္းမႈအရလည္း ဖန္ဆင္းရွင္ဘုရားသခင္ကို ယံုၾကည္သူေတြရဲ႕ ဘာသာတရားေတြဟာ ျမန္မာ့ေျမေပၚကို ေနာက္က်ၿပီးေရာက္လာၾကတဲ့ ဧည့္သည္ဘာသာတရားေတြလို ျဖစ္ေနပါတယ္။ ကိုလိုနီေခတ္မတိုင္ခင္ ေရွးျမန္မာမင္းေတြ လက္ထက္ကတည္းက စတင္ေရာက္ရွိခဲ့ၾကေပမယ့္ ႐ိုး႐ိုးဧည့္သည္မဟုတ္ဘဲ ျမန္မာျပည္ကိုကြၽန္ျပဳခဲ့တဲ့ ကိုလိုနီစနစ္နဲ႔အတူ ႀကီးထြားလာတဲ့ ဧည့္သည္ဘာသာတရားေတြလည္း ျဖစ္တာေၾကာင့္ ေဒသခံဌာေန အိမ္ရွင္ဘာသာတရားနဲ႔ အစဥ္အၿမဲ သိမ္ေမြ႕စြာ ပဋိပကၡျဖစ္ေနခဲ့ပါတယ္။

ဒီလို ဘာသာေရးပဋိပကၡအျမင္ေတြဟာ ရာစုႏွစ္ခ်ီရွိေနတာေၾကာင့္ ျမန္မာမ်ိဳးဆက္မ်ားစြာရဲ႕စိတ္ႏွလံုးထဲ ကိန္းေနပါတယ္။ အြန္လိုင္းစာမ်က္ႏွာေတြေပၚမွာလည္း ဒီဘာသာေရး ပဋိပကၡအျမင္ေတြ ေခါင္းေထာင္လာတာကို ေတြ႕ရျပန္တယ္။ ဘာသာေရးအစဥ္အလာတစ္ခု အင္စတီက်ဴးရွင္းတစ္ခုဟာ မိမိ ရပ္တည္ခ်က္နဲ႔ စည္း႐ုံးေရးခိုင္မာဖို႔အတြက္ ျပင္ပရန္တစ္ခုခု ဒါမွမဟုတ္ အတြင္းရန္ေတြကို ဘာသာဝင္ေတြျမင္ေအာင္ ျပတတ္ၾကပါတယ္။ ဒီလို အျပင္ရန္၊ အတြင္းရန္ေတြနဲ႔ တင္းမာတဲ႔ပဋိပကၡတရားေတြေၾကာင့္ မိမိဘာသာတရားကို ခ်စ္ၾကရမယ္၊ကာကြယ္ေစာင္႔ေရွာက္ၾကရမယ္၊ ဝိုင္းဝန္းခ်ီးေျမႇာက္ၾကရမယ္ဆိုတဲ့ ခံစားမႈမ်ိဳး ဘာသာဝင္ေတြစိတ္ထဲမွာ ေမြးျမဴလာႏိုင္ေအာင္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီ အျမင္ေတြကိန္္းေနတဲ့အခါ မိမိဘာသာတရားကို သီးျခားတင္ျပတာမ်ိဳးေတြရွိသလို၊ ဆန္႔က်င္ဖက္ဘာသာတရားေတြကို ႏွိပ္ကြပ္ၿပီးမွ တင္ျပတာမ်ိဳးေတြလည္းရွိတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ အဲဒီအခါမွာ အြန္လိုင္းေပၚေရာက္ေနတဲ႔ ဆန္႔က်င္ဖက္ဘာသာတရားေတြက ဘာသာရွိသူအခ်ိဳ႕နဲ႔ ထိေတြ႕မႈေတြ ျဖစ္ပြားေလ့ရွိတာကို ေတြ႕ရတယ္။

ဘာသာရွိသူေတြအခ်င္းခ်င္း ျငင္းခုန္ေနၾကရတာဟာ သူတို႔အားလံုး တူညီစြာကိုင္စြဲထားတဲ႕ မိမိဘာသာတရားသာ အမွန္ဆံုးအျမင္ (Religious Dogmatism/Exclusivism) ေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ မိမိကိုးကြယ္တဲ့ဘုရားကသာ ဘုရားအစစ္ျဖစ္တယ္္၊ က်န္ဘာသာတရားေတြရဲ႕ ဘုရားေတြက စိတ္ကူးယဥ္ဘုရားေတြသာျဖစ္တယ္လို႔ ယံုၾကည္ၾကတယ္။ ဒီအျမင္ဟာ ဘာသာရွိသူေတြက ထြင္ထားတဲ့အျမင္မဟုတ္ဘဲ ဘာသာတရားေတြရဲ႕ အတြင္းသ႑ာန္မွာကို တည္ရွိေနတဲ့အျမင္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ဆက္တြဲအေနနဲ႔ မိမိတို႔ရဲ႕ဘာသာေရးက်မ္းစာကသာ အမွန္တရားကို ေဖာ္ျပႏိုင္တယ္။ ပန္းတိုင္အမွန္ကိုေရာက္ေအာင္ လမ္းျပႏိုင္တယ္။ က်န္ဘာသာတရားေတြရဲ႕ ဘာသာေရးက်မ္းစာေတြက အတုအေယာင္၊ လမ္းအမွားေတြျဖစ္လို႔ ပန္းတိုင္အမွန္ကိုေရာက္ေအာင္ လမ္းျပမေပးႏိုင္ၾကဘူးလို႔ ျမင္တယ္။ ဒီေတာ့ မိမိဟာမိမိ ကိုးကြယ္ေနတဲ့ဘာသာတရားကိုရရွိတာ အရေတာ္ေလစြ၊ လူျဖစ္ရက်ိဳးနပ္ေလစြလို႔လည္း ထင္ၾကတယ္။ ကိုယ္နဲ႔မတူရင္ အမွားေတြ၊ တန္ဖိုးမဲ့ေတြလို႔လည္း ျမင္ၾကတယ္။ ဒီနည္းနဲ႔ အျမင္မတူၾကေသာ ဘာသာရွိသူေတြဟာ ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ကုန္ၾကတာပါပဲ။