ဘာသာရွိ၊ ဘာသာမဲ့နဲ႔ ဘာသာလြတ္လူသားတို႔အေၾကာင္း (၄)

 ဘာသာရွိ၊ ဘာသာမဲ့နဲ႔ ဘာသာလြတ္လူသားတို႔အေၾကာင္း (၄)

-လင္းထက္ေဆြ- 

ယမန္ေန႔မွအဆက္ ....

ဘာသာလြတ္သူ ဟာ ဘာသာေရးအစဥ္အလာမ်ားကို ေဘာင္ခတ္မစြဲလန္းသူ ျဖစ္ေပမယ့္ ဘာသာေရးအစဥ္အလာမ်ားကို တန္ဖိုးရွိတဲ့ ေလာကရတနာမ်ား အျဖစ္ျမင္ပါတယ္။ ဘာသာရွိသူ ဘာသာစြဲသန္သူေတြဟာ ေျမထိန္းနံရံႀကီးေတြနဲ႔ အလားသ႑ာန္တူပါတယ္။ ဘာသာရွိသူ ဘာသာစြဲသန္သူေတြရဲ႕ ႏွစ္ႏွစ္ကာကာ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္မႈဆိုတာေတြ မရွိခဲ့ရင္ တန္ဖိုးရွိတဲ့ ေလာကရတနာမ်ားျဖစ္ၾကတဲ့ ဘာသာေရးအစဥ္အလာေတြဟာ အခ်ိန္ေရစီးနဲ႔အတူ ေပ်ာက္ကြယ္ဆံုးရႈံးသြားမွာ ျဖစ္လို႔ပါပဲ။ ဒီအတြက္ေတာ႔ ဘာသာရွိသူ၊ ဘာသာစြဲသန္သူေတြအားလံုးရဲ႕ ႀကိဳးပမ္းမႈေတြကို ဘာသာလြတ္သူက ေက်းဇူးတင္စြာနဲ႔ ေလးစားဦးညႊတ္ေနပါတယ္။

ဒီလိုဆိုရင္ ဘာသာလြတ္သူ တစ္ေယာက္ျဖစ္ဖို႔ ဘာေတြလိုအပ္သလဲ။ ဘာသာမဲ့သူ တစ္ေယာက္လိုပဲ ဘာသာေရး အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ားနဲ႔ လြတ္ကင္းစြာရပ္တည္ရဲတဲ့သူ ျဖစ္ဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ ဓမၼကို ရွာေဖြရာမွာ လြတ္လပ္ပြင္႔လင္းတဲ့ သေဘာထားအျမင္ ရိုးသားေျဖာင္႔မတ္တဲ့ စိတ္ထားေတြလည္း လိုအပ္ပါတယ္။ အသိပညာကိုရွာေဖြရာမွာ အဂၤလိပ္ဘာသာစကားဟာ ဓမၼတရားေပါင္းစံု၊ ဒႆနပညာ၊ သိပၸံပညာ၊ အႏုပညာ၊ လူမႈသိပၸံပညာစေသာ ဘာသာရပ္ေပါင္းစံု ပြင္႔လန္းရာ ဥယ်ာဥ္သာႀကီးလိုပဲျဖစ္လို႔ အဂၤလိပ္ဘာသာစကားကိုလည္း နက္နက္နဲနဲ ဖတ္ရႈေလ့လာႏိုင္ဖို႔လဲ လိုပါလိမ့္မယ္။ ဒါအျပင္ မိမိက်င့္သံုးအားထုတ္ေသာ ဓမၼတရားနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ဘာသာစကားေတြကို သိမွတ္နားလည္ႏိုင္ဖို႔လည္း လိုပါလိမ္႔မယ္။ မိမိကိုယ္ပိုင္ ဝဖန္ဆံုးျဖတ္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ ေဝဖန္ဆန္းစစ္ေတြးေခၚႏိုင္စြမ္း (Critical Thinking Skill) လည္း လိုပါလိမ္႔မယ္။

ဒါဆိုရင္ ေမးစရာတစ္ခုရွိတယ္။ ဘာသာရွိသူေတြလည္း အလြယ္ေရာက္ႏိုင္တဲ့ ခရီးတစ္ခုကို ဘာသာလြတ္သူက ဘာလို႔ ခက္ခက္ခဲခဲသြားဖို႔ ႀကိဳးစားေနရတာလဲဆိုတဲ့ ေမးခြန္းပါပဲ။ ဒီေမးခြန္းအတြက္ အေျဖက သံုးပိုင္း ရွိတယ္။

ပထမပိုင္းအေျဖကေတာ့ ဘာသာလြတ္သူေတြဟာ ဘာသာရွိသူေတြထက္စာရင္ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြး ျပင္းထန္သူေတြ၊ တစ္သီးတစ္သန္႔ျဖစ္သူေတြ၊ သူတစ္ပါးကို မယံုတတ္သူေတြ ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ဘာသာေရး အင္စတီက်ဴးရွင္းေတြဟာ ႏွစ္ေထာင္ခ်ီတဲ့ ဓမၼရတနာေတြကို သယ္ေဆာင္လာတာ ျဖစ္သလို ဒီအထဲမွာ မိမိဓမၼခရီးအတြက္ မလိုအပ္တဲ့အမိႈက္သရိုက္ေတြလည္း ပါေနႏိုင္ပါတယ္။ ဓမၼတရားတစ္ရပ္ကို မ်က္စိစံုမွိတ္ လက္ခံတာထက္ အေသအေခ်ာ စိစစ္ေရြးခ်ယ္ က်င့္သုံးအပ္တယ္လို႔ ဘာသာလြတ္သူေတြက ခံယူပါတယ္။

ဘာသာတရားအသီသီးဟာ ပေဒသရာဇ္ေခတ္ ယဥ္ေက်းမႈေနာက္ခံမွာ ေပၚေပါက္လာခဲ့ၾကတာ ျဖစ္သလို ေခတ္သစ္ေလာကရဲ႕ သိပၸံပညာနဲ႔ အျခားေသာ အဆင့္ျမင့္ပညာေရးေတြ မထြန္းကားေသးခင္မွာ ေပၚေပါက္ခဲ့ၾကတာ ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ဘာသာတရားေတြရဲ႕ အထည္ကိုယ္မွာ ဒီပေဒသရာဇ္ေခတ္ ယဥ္ေက်းမႈေနာက္ခံကာလက လူမႈေရးတန္ဖိုးေတြ၊ ကိုယ္က်င္႔တရားတန္ဖိုးေတြ ကပ္ပါေနမွာ အမွန္ပါပဲ။ ေခတ္မမီေတာ့တဲ့ ေလာကအျမင္၊ ဘဝအျမင္ေတြလည္း ပါေနမွာပါပဲ။ ဘာသာလြတ္သူဟာ ဒါေတြကို ေစ့ငုေလ့လာၿပီးေတာ႔ စြန္႔ဖုိ႔လိုအပ္ရင္ သံေယာဇဥ္မထားဘဲ၊ မတြယ္တာဘဲ လြတ္လြတ္ကၽြတ္ကၽြတ္ႀကီး စြန္႔ပစ္ရဲတဲ့သူလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာသာရွိသူတစ္ေယာက္က ေဝေဝဝါးဝါးနဲ႕ ခ်ီတံုခ်တံုျဖစ္ေနမယ့္ ကိစၥမ်ိဳးေတြမွာ ဘာသာလြတ္သူက ရဲရင့္တဲ့ေျခလွမ္းကို လွမ္းမွာပါပဲ။

ဘာသာလြတ္သူရဲ႕အျမင္မွာ ဘာသာေရးဟာ အသံုးခ်ရမယ့္ကိရိယာပဲ ျဖစ္တယ္။ စင္ေပၚတင္ၿပီးဖူးဖူးမႈတ္ထားရမယ့္ အရာမဟုတ္ဘူးလို႔ျမင္တယ္။ တစ္ဖက္ကမ္းကို ကူးဖို႔ေလွလို၊ နံရံကို ေက်ာ္တက္ဖို႔ ေလွကားလိုပဲ သံုးရမယ့္အရာလို႔ ျမင္ပါတယ္။ အသံုးခ်ရမယ့္ကိရိယာဆိုတာ အသံုးက်ဖို႔လိုတယ္ လက္ေတြ႕က်က် အက်ိဳးရွိဖို႔လိုတယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။ ဘာသာေရးဟာ လူသားအက်ိဳးအတြက္ တည္ရွိေနတာျဖစ္ၿပီးေတာ႔ လူဟာ ဘာသာေရးအက်ိဳးအတြက္ တည္ရွိေနတာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ျမင္ပါတယ္။ လူသားဟာ ဘာသာေရးအင္စတီက်ဴးရွင္းေတြရဲ႕ မိႈင္းတိုက္အသံုးခ်မႈကို ခံရၿပီဆိုရင္ေတာ့ ဒါဟာ ဝမ္းနည္းစရာေကာင္းတဲ့ လြဲေခ်ာ္မႈတစ္ခု၊ မွားယြင္းမႈတစ္ခုပါပဲ။ ေပါ့ေစလိုလို႔ ေၾကာင္႐ုပ္ထိုးတာ ေဆးအတြက္ေၾကာင့္ ေလးရတဲ့အျဖစ္မ်ိဳးပါ။

ဒုတိယပိုင္းအေျဖကေတာ ဘာသာရွိသူေတြရဲ႕ ဓမၼခရီးဟာ Package Tour နဲ႕တူပါတယ္။ အားလံုးက အစ မွ အဆံုး အတိအက်ျပ႒ာန္းသတ္မွတ္ထားၿပီးျဖစ္လို႔ အထူးတလည္ လုပ္စရာမရွိဘဲ ေခၚတဲ့ေနာက္လိုက္၊ ေကၽြးတာစား၊ ေျပာျပတာနားေထာင္ ဆိုတာမ်ိဳးပါပဲ။ ဘာသာလြတ္သူေတြရဲ႕ ဓမၼခရီးက Free Individual Tour နဲ႕တူပါတယ္။ အတိအက် ျပ႒ာန္းသတ္မွတ္ထားတာ ဘာမွမရွိဘဲ မိမိဘာသာတစ္ကိုယ္ေတာ္ စူးစမ္းရွာေဖြသြားရတဲ့အရသာ ရွိပါတယ္။ သစၥာတရားကို ရႈေထာင္႔အမ်ိဳးမ်ိဳးကေန ရွာေဖြေနရတာကိုက ဓမၼခရီးတစ္ခုရဲ႕အလွ ျဖစ္တယ္လို႔ ဘာသာလြတ္သူက ခံယူပါတယ္။

ဒီေန႔ ကမၻာေလာကႀကီးဟာ တိုင္းျပည္ႏိုင္ငံပထဝီနယ္နမိတ္ေတြ က်ဳံ႕လို႔တစ္ေလာကလံုး ရြာႀကီးတစ္ရြာလို ျဖစ္လာခဲ့ပါၿပီ။ အင္တာနက္နဲ႔ ၿဂိဳဟ္တုဆက္သြယ္ေရးစနစ္ေတြေၾကာင့္ ဘာသာတရားေတြ၊ ယဥ္ေက်းမႈေတြဟာ အျပန္အလွန္ျမင္ခြင့္၊ ေလ့လာခြင့္ရတဲ့ကာလ ျဖစ္ေနပါၿပီ။ ဓမၼတရားအသီးသီးကလည္း ဘူေဖးစားပြဲႀကီးလို လူသားရဲ႕ေရွ႕မွာ အဆင္သင့္ရွိေနခဲ့ပါၿပီ။ ဒီလို အေျခအေနမွာ ပန္းဥယ်ာဥ္ထဲက ပန္းမာလ္အမ်ိဳးမ်ိဳးရဲ႕ဝတ္ရည္ကို ေသာက္ယူႏိုင္တဲ့ ပ်ားတို႔ပမာ က်င့္ႀကံသင့္တယ္လို႔ ဘာသာလြတ္သူက ျမင္ပါတယ္။ ပန္းတစ္မ်ိဳးစီမွာ ထူးျခားတဲ့အာဟာရဓာတ္နဲ႔ သင္းပ်ံ႕တဲ့ေမႊးရနံ႔ ကိုယ္စီရွိေနမွာ အမွန္ပါပဲ။ ဘာသာဓမၼတရားတိုင္းမွာလည္း ကိုယ္ပိုင္အလွတရားေတြ၊ နက္နဲတဲ့သစၥာတရားေတြ ရွိေနပါတယ္။ ဘာသာလြတ္သူအတြက္ အမည္နာမေတြ၊ ဆိုင္းဘုတ္ေတြထက္ ဓမၼရသရဲ႕ တရားကိုယ္ အႏွစ္သာရသေဘာေတြကိုပဲ ပိုမိုဂ႐ုစိုက္တန္ဖိုးထား ေဖြရွာက်င့္ႀကံပါတယ္။

ဓမၼတရားတစ္ခုဟာ ကိုယ္ပိုင္အရသာတစ္ခုစီနဲ႔ စိတ္ဝိညာဥ္ကို အာဟာရ ျဖစ္ေစပါတယ္။ ဓမၼတရားေတြရဲ႕ အသံုးဝင္မႈဟာ အသံုးခ်တတ္သူရဲ႕ ကၽြမ္းက်င္လိမၼာမႈအေပၚပဲ တည္တယ္လို႔ ဘာသာလြတ္သူက ျမင္ပါတယ္။ ဓမၼတရားေတြရဲ႕ မတူျခားနားကြဲျပားမႈကို ျမင္သလို၊ ဓမၼတရားေတြရဲ႕ ေယဘုယ်ဆင္တူမႈသေဘာေတြကိုလည္း ျမင္ပါတယ္။ ဘာသာလြတ္သူဟာ ဓမၼတရားေတြကို ၾကည့္တဲ့အခါ အေပၚယံျခားနားမႈေတြေအာက္က တရားကိုယ္သေဘာကိုပဲၾကည္႔ၿပီး ဓမၼကို ေသေသခ်ာခ်ာ အနက္ထင္ေအာင္ ဖြင့္ဆိုက်င့္သံုးသူသာ ျဖစ္ပါတယ္။

တတိယပိုင္းအေျဖကေတာ႔ ဘာသာလြတ္သူတို႔ရဲ႕လမ္းဟာ ေထာင္စုသစ္ရဲ႕ ဓမၼခရီးလမ္းအသစ္ျဖစ္တဲ့ ဘာသာေရး ဗဟုဝါဒ (Religious Pluralism) ကို ေဖာ္ေဆာင္ေနလို႔ပါပဲ။ ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ကမၻာႀကီးဆိုတာ မတူကြဲျပားတဲ့၊ ဗဟုသေဘာေဆာင္တဲ့ ဘာသာေရးယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္ေတြ၊ တန္ဖိုးတူ စင္ၿပိဳင္ရပ္တည္ေနႏိုင္မႈကို ဝမ္းေျမာက္ႀကိဳဆိုလက္ခံ က်င္႔သံုးႏိုင္ျခင္းအေပၚမွာပဲ အေျခခံလို႔သာ တည္ေဆာက္ႏိုင္တယ္လို႔ ဘာသာလြတ္သူေတြက စြဲၿမဲစြာယံုၾကည္ပါတယ္။

ဘာသာေရးယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္ေတြဟာ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳး ေဒသတစ္ခုနဲ႔တင္ သက္ဆိုင္တာမဟုတ္ဘဲ လူသားအႏြယ္၊ လူ႔မိသားစုတစ္ခုလံုးရဲ႕ အေမြအႏွစ္ေတြျဖစ္တယ္လို႔ ဘာသာလြတ္သူက ခံယူတယ္။ အတိတ္ကာလတုန္းကေတာ့ ဘာသာတရားေတြ တစ္ခုနဲ႔တစ္ခု ထိေတြ႕ၾကတဲ့အခါ တစ္ဖက္ကိုတစ္ဖက္က ယွဥ္ၿပိဳင္အႏိုင္ယူလိုခဲ့ၾကတယ္။ မိမိရဲ႕ ဘာသာတရားကိုပဲ တစ္ေလာကလံုး ယံုၾကည္ကိုးကြယ္ေစခ်င္ခဲ့ၾကတယ္။ ဒီ စိတ္သေဘာထားဟာ ေလာကရဲ႕ သာယာၿငိမ္းခ်မ္းမႈကို အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစေၾကာင္းကို လူသားေတြ သိခဲ့ၾကပါၿပီ။

မ်က္ေမွာက္ေခတ္ကာလအတြက္ အသင့္ေတာ္ဆံုးနဲ႔ အမွန္ကန္ဆံုး၊ ေလာကရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ အေလွ်ာ္အျဖစ္ဆံုး ဘာသာေရးရပ္တည္ခ်က္ကေတာ့ ဘာသာေရးဗဟုဝါဒ ရပ္တည္ခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ (ဘာသာေရး ဗဟုဝါဒ အေၾကာင္း ကို သီးျခားေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္ေရးၿပီး တင္ျပပါဦးမယ္) ဘာသာေရးဗဟုဝါဒ ဆိုတာကေတာ့ ဘာသာတရားေတြဟာ ရင္းျမစ္အမ်ိဳးမ်ိဳးကေန ေပၚထြက္လာခဲ့ၾကတာျဖစ္လို႔ မတူညီတဲ့လမ္းစဥ္ေတြ၊ မတူညီတဲ့ ပန္းတိုင္ေတြ ရွိေနၾကတယ္ဆိုတာ ေလးနက္စြာလက္ခံရမယ့္ အမွန္တရားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဘာသာေရးဗဟုဝါဒ ရဲ႕ အျမင္အရ ဒီဘာသာေရးဗဟုသေဘာကို လက္ခံ႐ုံမက ဒီလိုဘာသာတရားေတြ ကြဲျပားျခားနားစြာနဲ႔ တန္ဖိုးတူယွဥ္ၿပိဳင္ရပ္တည္မႈဟာ လိုလားေတာင့္တသင့္တဲ့ အေျခအေနျဖစ္တယ္ဆိုတာကို လက္ခံရမွာျဖစ္တယ္လို႔ ဘာသာလြတ္သူက ရႈျမင္သံုးသပ္ပါတယ္။ ဘာသာလြတ္ျခင္းဆိုတာဟာ ဘာသာမဲ့ျခင္းလို ဘာသာတရားေတြရဲ႕ အႏွစ္သာရတန္ဖိုးကို မပစ္ပယ္သလို ဘာသာရွိျခင္းလိုမ်ိဳး မိမိအသိဥာဏ္ကို ဘာသာတရားတစ္ခုခုရဲ႕ ေဘာင္ထဲမွာပဲ ေလွာင္ပိတ္ေသာ့ခတ္ မထားပါဘူး။ အနာဂတ္ရာစုႏွစ္ေတြမွာ ဘာသာလြတ္နည္းနဲ႔ ဓမၼခရီးကို ေလွ်ာက္လွမ္းသူေတြ မ်ားသထက္မ်ားလာႏိုင္လိမ့္မယ္၊ ဒီလိုမ်ားျပားတိုးတက္လာရင္ ဘာသာေရးအစဥ္အလာေတြ အခ်င္းခ်င္း အျပန္အလွန္နားလည္မႈ ေလးစားမႈေတြ တိုးတက္ျဖစ္ပြားလာၿပီးေတာ႔  ဘာသာေရးဟာ လူေဘာင္ေလာကတစ္ခုလံုးကို ဥာဏ္ပညာ၊ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာနဲ႔ ထံုမြမ္းေစလို႔၊ ဓမၼတရားေတြရဲ႕ ၿငိမ္းေအးျခင္းရသကို အမွန္ပဲေပးစြမ္းႏိုင္မယ္လို႔ ဘာသာလြတ္သူက ေလးနက္စြာခံယူပါေၾကာင္း တင္ျပအပ္ပါတယ္။                   

ဘာသာရွိ၊ ဘာသာမဲ့နဲ႔ ဘာသာလြတ္လူသားတို႔အေၾကာင္း (၃)

ဘာသာရွိ၊ ဘာသာမဲ့နဲ႔ ဘာသာလြတ္လူသားတို႔အေၾကာင္း (၃)
-လင္းထက္ေဆြ-

(အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ အပိုင္း-၃ တင္ဆက္ေပးရန္ ေနာက္က်သြားသည့္အတြက္ အႏူးအညႊတ္ေတာင္းပန္အပ္ပါသည္ ..)

တကယ္ပဲ လူတစ္ေယာက္မွာ ေရြးခ်ယ္စရာက ဘာသာရွိအျဖစ္နဲ႔ ဘာသာမဲ႔အျဖစ္ ႏွစ္မ်ိဳးပဲ ရွိသလား။ စာေရးသူတို႔ ငယ္စဥ္ကာလတုန္းကေတာ႔ ဘာသာမဲ့အျဖစ္ဆိုတာေတာင္ ေရြးခ်ယ္ခြင္႔မရွိသလိုပါပဲ။ လူမွန္ရင္ ဘာသာတစ္ခုခု ရွိကိုရွိရမယ္ဆိုတဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္ကို ပတ္ဝန္းက်င္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းက အေသဆုပ္ကိုင္ထားပါတယ္။ ဒီေန႔ေခတ္ကာလကေတာ႔ အရင္ထက္စာရင္ လူေတြရဲ႕ ပုဂၢလိကယံုၾကည္မႈေတြကို ပိုမိုလြတ္လပ္ခြင္႔ေပးလာလို႔ ဘာသာမဲ႕ရပ္တည္သူေတြလည္း ရွိလာပါၿပီ။ ဒါေပမယ့္ ဘာသာမဲ့ေတြ ရဲ႕ တရားဝင္ရပ္တည္မႈ ရရွိေအာင္ေတာ့ ကာလအေတာ္ၾကာေအာင္ေစာင္႔ရလိမ့္ဦးမယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။ 
မိမိရဲ႕ကိုယ္ပိုင္အျမင္ကို ေျပာရရင္ေတာ႔ ေရြးခ်ယ္စရာက ဘာသာရွိအျဖစ္နဲ႕ ဘာသာမဲ႔အျဖစ္ ႏွစ္မ်ိဳးအျပင္ ေနာက္ထပ္တစ္မ်ိဳး ရွိေသးတယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။ ဘာသာရွိျခင္းက ပထမလမ္း၊ ဘာသာမဲ႕ျခင္းက ဒုတိယလမ္းဆိုရင္ တတိယလမ္းက ဘာျဖစ္မလဲ။ တတိယလမ္းကေတာ႔ ဘာသာစြဲမရွိတဲ့ ဘာသာလြတ္သူ (Religious Free Thinker) ရဲ႕လမ္း ျဖစ္မယ္ထင္ပါတယ္။ ဘာသာလြတ္သူရဲ႕ ရပ္တည္မႈကေတာ႔ ထူးျခားတဲ့အေနအထားျဖစ္တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဘာသာလြတ္သူရဲ႕ ခံယူခ်က္ေတြထဲက အခ်ိဳ႕ဟာ ဘာသာရွိသူေတြနဲ႕ တူေနမယ္ အခ်ိဳ႕ေတြကေတာ႕ ဘာသာမဲ႕သူေတြနဲ႕ ဆင္ဆင္တူေနမယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ႕ ဘာသာရွိသူေရာ ဘာသာမဲ႕သူမွာပါ မရွိတဲ႔ သီးျခားသေဘာေဆာင္တဲ႕ ခံယူခ်က္ေတြလဲ ဘာသာလြတ္သူေတြမွာ ရွိေနတယ္ဆိုတာ ေတြ႕ရတယ္။ ဘာသာလြတ္သူဟာ ငယ္စဥ္က ဘာသာရွိသူ ျဖစ္ခဲ့မယ္။ ႀကီးျပင္းလာတဲ့အခါ ဘာသာမဲ႕သူ အျဖစ္ကိုလည္း ေရာက္ခ်င္ေရာက္ခဲ့ဖူးမွာပဲ။ ဘာသာရွိျခင္းနဲ႕ ဘာသာမဲ့ျခင္း ရဲ႕ ေကာင္းက်ိဳး ဆိုးျပစ္ေတြကို ကိုယ္တိုင္ျမင္ေတြ႕ခံစားလာရၿပီးမွ ဘာသာလြတ္သူအျဖစ္ကို ေရာက္ရွိလာခဲ့တာျဖစ္တယ္။

ဘာသာလြတ္သူေတြမွာ ရွိေနတဲ႔ ဘာသာေရးနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ခံယူခ်က္ေတြကို အႏွစ္ခ်ၾကည္႔ရင္ ေအာက္ပါအတိုင္း ေတြ႕ရတယ္။

(၁) နာမ္ဝိညာဥ္ပိုင္းဆိုင္ရာပမာဏ(Transcendental/ Spiritual Dimension) ဟာ လူသားဘဝျဖစ္တည္မႈရဲ႕ မရွိမျဖစ္အေရးပါတဲ့ အစိတ္အပိုင္းလို႔ ခံယူတယ္။ အျမင္႔မားဆံုးေလာကုတၱရာသစၥာတရား ရွိတယ္လို႕ ျမင္ပါတယ္။ ဒီအျမင္႔မားဆံုး ေလာကုတၱရာသစၥာတရားကို လူသားဟာ မ်က္ေမွာက္ျပဳ ထိေတြ႕သိျမင္ႏိုင္တယ္လို႕လည္း ျမင္ပါတယ္။(ဒီ အခ်က္က ဘာသာမဲ့သူေတြ နဲ႕ အဓိကကြဲျပားခ်က္ပဲ ျဖစ္တယ္)

(၂) ဒီ အျမင္႔မားဆံုးေလာကုတၱရာ သစၥာတရားဟာ ဘာသာစကား ပညတ္စံနစ္ေတြကို လြန္ေနတာေၾကာင္႔ သစၥာတရားကို တစ္စံုတစ္ခုေသာ ဘာသာေရး အင္စတီက်ဴးရွင္း-ဂိုဏ္းဂဏ တစ္ခုခုက ယတိျပတ္အၾကြင္းမဲ႕ ပိုင္ဆိုင္တယ္ဆိုတာကို ျငင္းပယ္ပါတယ္။ (ဒီ အခ်က္က ဘာသာရွိသူေတြနဲ႕ အဓိကကြဲျပားခ်က္ပဲ ျဖစ္တယ္)

(၃) တစ္ဆက္တည္းအားျဖင္႔ ဘာသာလြတ္သူေတြဟာ ဘာသာေရး အင္စတီက်ဴးရွင္း-ဂိုဏ္းဂဏ တစ္ခုခုရဲ႕ အၾကြင္းမဲ့ဆံုးျဖတ္ခြင္႔အာဏာကိုလည္း ျငင္းပယ္ပါတယ္။ ဘာသာလြတ္သူေတြကို ဘယ္ဘာသာဝင္ျဖစ္ပါတယ္လို႕ ေယဘုယ်ေျပာလို႔ရေပမယ့္ ဘာသာတရားကို အနက္ဖြင့္ရာမွာ ဘာသာလြတ္သူဟာ မိမိကိုယ္ကို အျပည္႔အဝတာဝန္ယူဖြင့္ဆိုသူ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာသာလြတ္သူေတြ အားလံုးေလာက္နီးပါးဟာ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ ဂိုဏ္းဂဏစြဲမထားသူေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။

(၄) အျမင္႔မားဆံုးေလာကုတၱရာသစၥာတရားဟာ အဆင္႔ျမင့္ဘာသာတရားႀကီးေတြအားလံုးမွာ အသြင္အမ်ိဳးမ်ိဳး အကန္႔အသတ္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕ ေဖာ္ေဆာင္တည္ရွိေနႏိုင္ခြင့္ကို အေလးအနက္ယံုၾကည္ပါတယ္။ ဓမၼတရားအသီးသီးရဲ႕ ကြဲျပားျခားနားေသာပန္းတိုင္မ်ား တည္ရွိေနမႈကို လက္ခံပါတယ္။

(၅) တစ္ဆက္တည္းအားျဖင္႔ ဘာသာလြတ္သူေတြဟာ အျမင္႔မားဆံုးေလာကုတၱရာ သစၥာတရားထံကို ခ်ဥ္းကပ္ေရာက္ရိွႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြလည္း မ်ားစြာရွိႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့အခ်က္ကို လက္ခံသူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

(၆) ဘာသာလြတ္သူေတြဟာ ဓမၼတရားအသီးသီးေတြရဲ႕ မတူကြဲျပား ျခားနားမႈကို လက္ခံတဲ့အျပင္ ဓမၼတရားတစ္ခုစီရဲ႕ ေဘာင္ထဲမွာလဲ မတူကြဲျပား ျခားနားတဲ့ အနက္ဖြင္႔ဆိုခ်က္ေတြ ရွိေနတာ ျဖစ္သင့္တဲ့၊ သဘာဝက်တဲ့အရာျဖစ္တယ္ဆိုတာကို လက္ခံပါတယ္။

(၇) ဘာသာလြတ္သူေတြဟာ မိမိစရိုက္သဘာဝနဲ႔ ကိုက္ညီတဲ့ဓမၼတရားတစ္ခုခုကို အေျခခံထား က်င္႔သုံးေဆာက္တည္ေသာ္လည္း အျခားအျခားေသာ မိမိနဲ႕ အေလွ်ာ္ျဖစ္တဲ႕ ဓမၼတရားေတြရဲ႕ သြန္သင္ခ်က္ေတြကိုလည္း ေဝဖန္ဆန္းစစ္ကာ လက္ခံက်င့္သံုးျခင္း ျပဳႏိုင္သူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

(၈) ဘာသာလြတ္သူေတြဟာ အျခားေသာ ဓမၼတရားေတြအေပၚသာမက ဒႆနပညာ၊ သိပၸံပညာ၊ အႏုပညာ၊ လူမႈသိပၸံပညာ စေသာ ဘာသာရပ္ဆိုင္ရာ နယ္ပယ္အသီးသီးရဲ႕ ႀကိဳးစားအားထုတ္ေလ့လာေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားကိုလည္း ပြင္႔လင္းတက္ၾကြေသာအျမင္၊ အစြဲလြတ္ေသာစိတ္ထားနဲ႕ ေဝဖန္ဆန္းစစ္ကာ လက္ခံက်င့္သံုးျခင္း ျပဳႏိုင္သူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

ဘာသာေရး အေပၚ ဘာသာလြတ္သူရဲ႕အျမင္

ဒီအခ်က္ေတြကိုၾကည္႔ရင္ ဘာသာလြတ္သူဆိုတာ ဘာသာေရးအစဥ္အလာတစ္ခုခုကိုပဲ ေဘာင္ခတ္မစြဲလမ္းသူ ဘာသာေရးအင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ားနဲ႕ လြတ္ကင္းစြာရပ္တည္ေနသူျဖစ္ေပမယ့္ ဘာသာမဲ့သူလို ဘာသာေရးဆိုင္ရာပန္းတိုင္က်င္႔စဥ္နဲ႕ အမွန္တရားေတြကို ပစ္ပယ္သူေတြ မဟုတ္တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ေဒါင္းငွက္ေတြဟာ ေရေသာက္တဲ႔အခါမွာ အဆိပ္အေတာက္ကို ဖယ္ရွားၿပီးေတာ႔ သန္႔စင္တဲ့ေရကို ခြဲထုတ္ၿပီးေသာက္ႏိုင္သလိုပဲ ဘာသာလြတ္သူဟာ ဘာသာေရး အစဥ္အလာေတြမွာ ရွိေနတဲ့ တရားေသဝါဒ အဆိပ္အေတာက္ေတြကို ဖယ္ရွားၿပီး မိမိရဲ႕ ဓမၼခရီးအတြက္ အသံုးဝင္မယ့္၊ လက္ေတြ႕အက်ိဳးရွိမယ့္ သြန္သင္ခ်က္ေတြ၊ တရားဓမၼေတြကို ထုတ္ယူက်င့္သံုးႏိုင္သူ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္နည္းအားျဖင္႕ ဘာသာလြတ္သူဆိုတာ “ဝိညာဥ္ေရးဆိုင္ရာတန္ဖိုးေတြကိုအသိအမွတ္ျပဳ တန္ဖိုးထား က်င့္သံုးေနတဲ့ လူသားဝါဒီ” (Spiritual Humanist) တစ္ေယာက္ပဲလို႔ ေယဘုယ် ဆိုႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။

အပိုင္း-၄ ဆက္ပါဦးမည္ ...။

က်င့္၀တ္ဆိုင္ရာတရားမွ်တမႈ (၂)

က်င့္၀တ္ဆိုင္ရာတရားမွ်တမႈ (၂)

-သန္းစိုးႏိုင္-

က်င့္ဝတ္ဆိုင္ရာအဘိဓမၼာ

          အဆိုပါ က်င့္ဝတ္ဆိုင္ရာ အမွားအမွန္ျပႆနာမ်ား အေၾကာင္းကို ျပန္လည္စဥ္းစား သံုးသပ္ၾကမည္ ဆိုလွ်င္ အေျခခံမူသေဘာႏွင့္ စီရင္ဆံုးျဖတ္မႈတို႔၏ အျပန္အလွန္ ဆက္ဆံေရးတို႔ကို ဦးစားေပး စဥ္းစားရမည္ပင္ ျဖစ္သည္။ အေျခခံမူသေဘာမွာ အရင္းခံအားျဖင့္ လူတို႔သည္ တရားမွန္ကန္ေသာ အမႈကိုသာ ျပဳလိုၾက၏။ ထိုတရားမွန္ကန္သည့္ အမႈကို လက္ေတြ႔ျပဳမူ ေဆာင္ရြက္ရင္း အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈကို အဆံုးအျဖတ္ျပဳၾကရ၏။ ထိုအဆံုးအျဖတ္ျဖင့္ အေျခခံမူသေဘာတို႔အေပၚ ထပ္မံျဖည့္ဆည္း ျပဳျပင္ၾကရၿမဲျဖစ္၏။ ယင္းျဖည့္ဆည္းျပဳျပင္ထားသည့္ အေျခခံမူသေဘာကိုပင္ လက္ေတြ႔ျပန္လည္စမ္းသပ္မႈ ျပဳမူလႈပ္ရွားၿပီးေနာက္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ တစ္စံုတစ္ရာ ခ်မွတ္ရျပန္သည္။ ယင္းသို႔ မူသေဘာႏွင့္ အဆံုးအျဖတ္သေဘာတို႔ အျပန္ျပန္အလွန္လွန္ ဆက္ဆံမႈျပဳၿပီးသည့္အခါ က်င့္ဝတ္ဆိုင္ရာ ႏႈန္း၊ စံ၊ တန္ဖိုးမ်ား အသိအမွတ္ ေပၚထြန္းလာခဲ့ရသည္။ အဆိုပါ က်င့္ဝတ္ဆိုင္ရာ ႏႈန္း၊ စံ၊ တန္ဖိုးမ်ားမွာ ေရရွည္ျဖစ္ေပၚ တိုးပြားလာျခင္း၏ အက်ဳိးဆက္ျဖစ္ေသာ္လည္း မေျပာင္းလဲႏိုင္သည့္ ပံုေသနည္းမ်ားကား မဟုတ္ၾကေပ။

          ယင္းသို႔ က်င့္ဝတ္ဆိုင္ရာ အေျခခံမူသေဘာမ်ားႏွင့္ အဆံုးအျဖတ္ေပးမႈတို႔၏ အတြင္းသေဘာဆက္ဆံေရးတို႔ကို ဂရိေခတ္ကပင္ ဆိုကေရးတီး၏ ကထာမ်ား (Dialogues of Socraties) ႏွင့္ အရစၥတိုတယ္ (Aristotal) ၏ က်င့္ဝတ္ဆိုင္ရာဒႆန(Moral Philosophy) က်မ္းမ်ားတြင္ တြ႔ခဲ့ၾကရသည္။ အရစၥတိုတယ္၏ အဆိုအရ က်င့္ဝတ္ဆိုင္ရာ အေျခခံမူမ်ားႏွင့္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္တို႔ အျပန္အလွန္ ဆက္ဆံမႈျပဳ႐ံုမွ်ျဖင့္ က်င့္ဝတ္ဆိုင္ရာအျမင္မ်ား လင္းပြင့္တိုးတက္မႈ မရႏိုင္ေပ။ အေၾကာင္းမွာ အေျခခံမူသေဘာတို႔မည္သည္ ေရရွည္လက္ခံထားသည့္ အစြဲအလမ္းမ်ားသာ ဖစ္ၾက၏။ ထိုအစြဲအလမ္းမ်ားျဖင့္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္း ျဖစ္ပ်က္ေနသမွ်ကို ၾကည့္ျမင္ေနသမွ် မွန္ကန္ေသာဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်ႏိုင္မည္မဟုတ္ေပ။ ထိုက်င့္ဝတ္အျမင္မ်ား၏ လင္းပြင့္တိုးတက္မႈဆိုသည္မွာ တစ္ေယာက္တည္း ထိုင္စဥ္းစားေန႐ံုမွ်ျဖင့္ မျဖစ္ႏိုင္ေပ။ လူတစ္ဦးခ်င္း၏ စိတ္ထဲ၊ ဦးေႏွာက္ထဲတြင္ အစြဲအလမ္းအခံမ်ားေၾကာင့္ ဒြိဟသံသယမ်ား ပဋိပကၡမ်ားျဖင့္ မွန္ကန္စြာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ႏိုင္ဖြယ္ မရွိေပ။ က်င့္ဝတ္အျမင္မ်ား လင္းပြင့္တိုးတက္ရန္ မိတ္ေဆြအသိုင္းအဝိုင္း ေန႔စဥ္လူမႈဘဝ အေျပာင္းအလဲမ်ားႏွင့္ အစဥ္ထိကပ္ ဆက္စပ္ေနရန္လိုသည္။ ထိုသို႔ လူမႈဘဝအဝန္းအဝိုင္းအတြင္းမွ အျမင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားႏွင့္ ထိေတြ႕ဆက္စပ္ေနမွသာ အ႐ိုးစြဲေနေသာ အေျခခံမူသေဘာမ်ားကို ျဖည့္ဆည္းေျပာင္းလဲႏိုင္မည္ ျဖစ္၏။ ဤသို႔ ေျပာင္းလဲႏိုင္မွလည္း က်င့္ဝတ္ဆိုင္ရာအျမင္မ်ား လင္းပြင့္တိုးတက္လာမည္ျဖစ္သည္။

          ပေလတို၏ 'သမၼတႏိုင္ငံ'က်မ္း အလိုအရ ဆိုကေရးတီးက အထက္ပါအျမင္ရွိသူပုဂၢိဳလ္တို႔မွာ လိုဏ္ဂူထဲတြင္ အက်ဥ္းခ်ခံထားရသူမ်ားႏွင့္တူသည္ ဆို၏။ ထိုသူတုိ႔မွာ ဂူထဲရွိ ႐ုပ္ဝတၳဳမ်ား၏ အရိပ္ကိုသာ ျမင္ေတြ႕ဖူးၿပီး ယင္းတို႔ကိုပင္ အစစ္အမွန္ဟု ထင္ေနခဲ့ၾက၏။ ထိုဂူထဲမွ ထိုးေဖာက္ထြက္လာႏိုင္သူ ဒႆနပညာရွင္သာ ေနေရာင္ျခည္ေအာက္ရွိ အရာမ်ားအားလံုးကို ပကတိသဘာဝအတိုင္း ျမင္ႏိုင္စြမ္းရွိၾကသည္။ ေနေရာင္ျခည္ေအာက္တြင္ ေရာက္ေနသူ ဒႆနပညာရွင္သည္သာလွ်င္ ဂူထဲရွိ အေမွာင္ထုေအာက္ ေရာက္ရွိေနသူမ်ားကို အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္မည္ ျဖစ္ေပသည္။ ပေလတိုကိုယ္တိုင္၏ အျမင္အရမူ က်င့္ဝတ္ဆိုင္ရာ အစြဲအလမ္းမ်ားမွ ႐ုန္းထြက္ကာ ေန႔စဥ္ေနထိုင္မႈဘဝဆိုင္ရာ ျဖစ္ရပ္မ်ားႏွင့္ ကင္းကြာၿပီး စဥ္းစားဆင္ျခင္ႏိုင္မွ တရားမွ်တမႈႏွင့္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းဆိုင္ရာ ေကာင္းမႈ၏သေဘာသဘာဝကို ဆုပ္ကိုင္ႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။ ပေလတိုေျပာသည့္ က်င့္ဝတ္ဆိုင္ရာ အစြဲအလမ္းမ်ားမွ ႐ုန္းထြက္ရမည္ဆိုသည့္ သေဘာထားမွာ မွန္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ေန႔စဥ္ေနထိုင္မႈဘဝဆိုင္ရာ ျဖစ္ရပ္မ်ားႏွင့္ ကင္းကြာစြာ စဥ္းစားဆင္ျခင္ရမည္ဆိုသည့္ သေဘာထားမွာ မမွန္ကန္ပါ။ လူမႈအသိုင္းအဝိုင္းအတြင္းမွ ေန႔စဥ္ဘဝဆိုင္ရာ အေတြ႕အႀကံဳမ်ားႏွင့္ ေပါင္းစပ္ျဖည့္ဆည္းႏိုင္မွသာ က်င့္ဝတ္ဆိုင္ရာ အစြဲအလမ္းမ်ားမွ ႐ုန္းထြက္ေစႏိုင္ၿပီး က်င့္ဝတ္မ်ားကို လင္းပြင့္ဖြံ႔ၿဖိဳး တိုးတက္ေစႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။ အဆိုပါ ဖြံ႔ၿဖိဳးလာေသာ က်င့္ဝတ္အျမင္သစ္မ်ားကိုလည္း ေကာင္းျမတ္မွန္ကန္မႈ ရွိမရွိဆိုသည္ကို လူ႔အဖြဲ႔အစည္းထဲတြင္ လက္ေတြ႔ျပန္လည္ အသံုးခ်ၾကည့္ျခင္းျဖင့္ ထပ္မံစစ္ေဆးစမ္းသပ္ၾကရမည္ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ က်င့္ဝတ္ႏွင့္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတို႔သည္ အျပန္အလွန္ ဆက္စပ္ေနသကဲ့သို႔ အျပန္အလွန္ ပဋိပကၡလည္း ျဖစ္ေနၾကသည့္ ဒိုင္ယာလက္တစ္နည္းက် ဆက္ဆံေရးျဖစ္သည္။ အလားတူ အေျခခံမူသေဘာႏွင့္ အဆံုးအျဖတ္ေပးမႈတို႔သည္လည္း အႏုပဋိေလာမသေဘာအရ အျပန္အလွန္ အေၾကာင္းအက်ဳိးျပဳ ဆက္ဆံမႈပင္ ျဖစ္သည္။ ဆိုကေရးတီး၏စကားျဖင့္ ခ်ဳပ္ေျပာရလွ်င္

          'ဂူထဲရွိ နံရံေပၚမွအရိပ္မ်ား (ျပည္သူမ်ား) ႏွင့္ ထိေတြ႕ဆက္ဆံမႈမျပဳေသာ ဒႆနသည္ အေတြးအေခၚအရ အၿမံဳသာ ျဖစ္ေနေပလိမ့္မည္'

          တခ်ိန္တည္းတြင္ က်င့္ဝတ္ဆိုင္ရာ အျမင္မ်ားႏွင့္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတို႔ ေပါင္းမိသည့္အခါ ႏိုင္ငံေရးျပႆနာမ်ားအျဖစ္သို႔ သဘာဝက်စြာ အသြင္ေျပာင္းသြားေတာ့သည္။ ထိုအခါ က်င့္ဝတ္ဆိုင္ရာအဘိဓမၼာက လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကို မည္သို႔ေသာဥပေဒျဖင့္ စိုးမိုးအုပ္ခ်ဳပ္မည္နည္းဟု ေမးခြန္းထုတ္လာႏိုင္စရာ ရွိေပသည္။ ပေဒသရာဇ္အုပ္စိုးမႈပံုစံ၊ အရင္းရွင္အုပ္စိုးမႈသဏၭာန္၊ ကြန္ျမဴနစ္အုပ္စိုးမႈစနစ္တို႔သည္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတြင္ လႊမ္းမိုးေနေသာ က်င့္ဝတ္ႏႈန္းစံမ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီပါ၏ေလာ။ ဒီမိုကေရစီစနစ္သည္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္း တန္းတူညီမွ်မႈႏွင့္ တရားမွ်တမႈဆိုသည့္ က်င့္ဝတ္အေျခခံမ်ားကို မည္သို႔ အာမခံႏိုင္မည္နည္း။

          ဤေမးခြန္းမ်ား၏ အေျဖမ်ားကို သမိုင္းေခတ္ကာလတေလွ်ာက္ရွိ မတူေသာေခတ္တြင္ မတူသည့္ ႏိုင္ငံေရးဒႆနပညာရွင္မ်ားက အမ်ဳိးမ်ဳိးေျဖရွင္းျပႏိုင္ရန္ ႀကိဳးစားခဲ့သည္မ်ား ရွိခဲ့ၾကပါသည္။ ဤမွာဘက္တြင္ အရစၥတိုတယ္အီမန္ႏ်ဴရယ္ ကန္႔ (I.Kant)၊ ဂြၽန္စတူးဝပ္မီးလ္ (John Stuart Mill)၊ ဂြၽန္ေရာလ္ (John Rawls) ႏွင့္ ကားလ္မာ့က္စ္တို႔သည္ ႀကီးက်ယ္ထင္ရွားသည့္ ပညာရွင္ႀကီးမ်ားပင္ ျဖစ္ၾကသည္။ လူမႈဘဝ ရွင္သန္အသက္ဝင္ လႈပ္ရွားေစရန္ တြန္းအားေပးခဲ့ၾကသည့္ တရားမွ်တမႈႏွင့္ အခြင့္အေရး၊ တာဝန္ရွိမႈႏွင့္ သေဘာတူညီမႈ၊ ဂုဏ္ျပဳမႈႏွင့္ ေကာင္းမႈ၊ က်င့္ဝတ္ႏွင့္ တရားဥပေဒဆိုင္ရာ ပညာရွင္မ်ား၏ အေတြးအျမင္မ်ားကို လက္လွမ္းမီသမွ် ေလ့လာေဆြးေႏြးသြားၾကရပါဦးမည္။ သို႔မွသာ က်င့္ဝတ္ဆိုင္ရာ တရားမွ်တမႈ၏ အမွားအမွန္ျပႆနာကို ပိုမိုပီျပင္ ရွင္းလင္းစြာ နားလည္လာႏိုင္ပါလိမ့္မည္။

က်င့္ဝတ္ဆိုင္ရာ တရားမွ်တမႈ (၁)

က်င့္ဝတ္ဆိုင္ရာ တရားမွ်တမႈ (၁)

-သန္းစိုးႏိုင္-

          ၂ဝဝ၁ ခု ဇြန္လအတြင္းက အရာရွိငယ္ မားကပ္စ္ႏွင့္ အဖြဲ႕ဝင္ (၃) ဦး ပါဝင္သည့္ အေမရိကန္ Navy Seals အထူး ေထာက္လွမ္းေရးအဖြဲ႔ငယ္တစ္ဖြဲ႔သည္ ပါကစၥတန္နယ္စပ္အနီး ရွိ အာဖဂန္ႏိုင္ငံထဲတြင္ လွ်ဳိ႕ဝွက္ေထာက္လွမ္းေရးမစ္ရွင္တစ္ခုအျဖစ္ လႈပ္ရွားေနၾက၏။ ယင္းတို႔၏ အဓိကတာဝန္မွာ အိုစမာ ဘင္လာဒင္၏ အနီးကပ္ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးျဖစ္သည့္ တာလီဘန္ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦး ပုန္းေအာင္းေနထိုင္ရာစခန္းကို ရွာေဖြေထာက္လွမ္းရန္ ျဖစ္သည္။ ေထာက္လွမ္းေရးသတင္းမ်ားအရ အဆိုပါ တာလီဘန္ေခါင္းေဆာင္သည္ ေတာတန္းမ်ားအၾကားရွိ ရြာပုန္းတစ္ခုတြင္ လက္နက္ကိုင္အင္အား ၁၅ဝ ခန္႔ႏွင့္အတူ ေနထိုင္လ်က္ရွိသည္။ သို႔ျဖင့္ မားကပ္စ္တို႔အဖြဲ႕သည္ အဆိုပါရြာပုန္းကို စီးမိုးျမင္သာႏိုင္မည့္ ေတာင္ေၾကာေပၚသို႔ တက္လာခဲ့ၾကသည္။

          ေတာင္ေၾကာေပၚတြင္ ေထာက္လွမ္းေရးတပ္ဖြဲ႕ ေနရာယူၿပီးခ်ိန္မွာပင္ ေကာင္ေရတစ္ရာေက်ာ္ခန္႔ရွိသည့္ ဆိတ္အုပ္တစ္အုပ္ကို ေမာင္းလာသည့္ ဆိတ္ေက်ာင္းသား သံုးဦးႏွင့္ ပက္ပင္းတိုးမိၾကေတာ့သည္။ ဆိတ္ေက်ာင္းသမားမ်ားမွာ လက္နက္တစ္စံုတစ္ရာ ကိုင္ေဆာင္ထားျခင္းမရွိသည့္ သာမန္အာဖဂန္အရပ္သားမ်ား ျဖစ္ၾက၏။ သို႔တိုင္ ပံုမွန္လွည့္လည္ ဆိတ္ေက်ာင္းသြားမည့္ လူမ်ားေလာ (သို႔) တာလီဘန္မ်ားထံ ေျပး၍ သတင္းေပးမည့္သူမ်ားေလာ မခြဲျခားႏိုင္ေပ။ ယင္းတို႔ကို ဖမ္းခ်ဳပ္ခ်ည္ေႏွာင္စရာလည္း ဘာပစၥည္းကိရိယာမွ် မပါခဲ့ၾကေခ်။ ထိုအခါ ေထာက္လွမ္းေရးအဖြဲ႕အေနျဖင့္ စဥ္းစားဆံုးျဖတ္စရာဆို၍ ႏွစ္ခ်က္သာရွိေတာ့သည္။ ဆိတ္ေက်ာင္းသမားမ်ား အားလံုးကို သတ္ပစ္လိုက္မည္ေလာ (သို႔) လံုးဝအၿပီးတိုင္ လႊတ္ေပးလိုက္ေတာ့မည္ေလာ။

          ထိုအခါ လွ်ဳိ႕ဝွက္ေထာက္လွမ္းေရး အဖြဲ႕ဝင္မ်ားအၾကားတြင္ သဘာဝက်စြာ အျငင္းပြားစရာ ျဖစ္လာေတာ့သည္။ အဖြဲ႕ဝင္တစ္ဦးက 'ယခုအခ်ိန္မွာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဟာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ အသက္ရွင္ရပ္တည္ေရးအတြက္ လုပ္သင့္တာမွန္သမွ် အားလံုးလုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိတယ္။ စစ္ဘက္ေရးရာ အျမင္အရ ေျပာရရင္ ရွင္းပါတယ္။ သူတုိ႔ကို လႊတ္ေပးလိုက္လို႔မရဘူး။ အကုန္လံုး သတ္ပစ္လိုက္ဖို႔ပဲရွိတယ္' ဟူ၍ သူ႔သေဘာထားကို ရွင္းလင္းျပတ္သားစြာ ေျပာၾကားခဲ့၏။ က်န္အဖြဲ႕ဝင္ႏွစ္ဦးကမူ သူတို႔သေဘာထားကို ေဖာ္ျပလိုေသာဆႏၵ မရွိၾက။ အထက္အရာရွိ ဆံုးျဖတ္သည့္အတိုင္း နာခံလိုေသာ သေဘာထားသာ ရွိၾက၏။ အရာရွိျဖစ္သူ မားကပ္စ္၏ ဆႏၵကလည္း ရွင္းပစ္လိုက္မွျဖစ္မည္ ဆိုေသာအျမင္ ရွိ၏။ သို႔ေသာ္ ဘာသာေရးအစြဲအလမ္းႀကီးသူ မားကပ္စ္အေနျဖင့္ လက္နက္မဲ့အရပ္သားမ်ားကို သတ္ပစ္လိုေသာဆႏၵက နည္းနည္းမွ်မရွိလွ။ သို႔ျဖင့္ လက္နက္မဲ့အရပ္သား ဆိတ္ေက်ာင္းသမားသံုးဦးကို လႊတ္ေပးလိုက္ေတာ့သည္။ သို႔တိုင္ နာရီပိုင္းအတြင္းမွာပင္ သူ႔ဆံုးျဖတ္ခ်က္ လံုးဝမွားသြားၿပီျဖစ္ေၾကာင္း မားကပ္စ္ကိုယ္တိုင္ ေကာင္းစြာ သိရွိနားလည္ခဲ့ရသည္။ သို႔ေသာ္ သူ၏ အမွားမွာ လံုးဝျပင္ဆင္ခြင့္မရေအာင္ ေနာက္က်သြားခဲ့ရေလၿပီ။

          မားကပ္စ္တို႔လွ်ဳိ႕ဝွက္ေထာက္လွမ္းေရးအဖြဲ႕ဝင္ ေလးဦးကို AK 47 ႏွင့္ ဒံုးက်ည္လက္နက္မ်ဳိးစံု တပ္ဆင္ထားသည့္ တာလီဘန္တပ္ဖြဲ႕ဝင္ အင္အားတစ္ရာနီးပါးခန္႔တို႔က ဝိုင္းဝန္းပစ္ခတ္ တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾက၏။ ျပင္းထန္သည့္ တိုက္ပြဲျဖစ္စဥ္၏ မိနစ္ပိုင္းအတြင္းမွာပင္ မားကပ္စ္၏ ရဲေဘာ္သံုးဦးစလံုး က်ဆံုးသြားခဲ့ရသည္။ မားကပ္စ္က ဆက္သြယ္ေရးစက္ႏွင့္ အကူအညီေတာင္းသျဖင့္ ကူညီရန္ေရာက္ရွိလာသည့္ ရဟတ္ယာဥ္တစ္စီးသည္ ဒံုးက်ည္ထိမွန္ ပ်က္စီးသြားခဲ့ရသည္။ အဆိုပါ ရဟတ္ယာဥ္ပ်က္စီးမႈႏွင့္အတူ လိုက္ပါလာသည့္ Navy Seals အထူးတပ္ဖြဲ႕ဝင္ (၁၆) ဦးလည္း က်ဆံုးသြားခဲ့ရသည္။ မားကပ္စ္ကိုုယ္တိုင္မွာလည္း ဒဏ္ရာျပင္းထန္သျဖင့္ ေတာင္ေပၚမွေအာက္သို႔ လွိမ့္ခ်လိုက္ရသည္။ ထိုမွ ၇ မိုင္ခန္႔ေဝးသည့္ ပက္ရွ္ထြန္ရြာသို႔ ေလးဘက္ေထာက္ အေရာက္သြားၿပီး ပုန္းေအာင္းေနခဲ့သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ မားကပ္စ္သည္ သူ၏ အေတြ႕အႀကံဳမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ စာအုပ္တစ္အုပ္ ေရးခဲ့ရာ၌

          'ဒါဟာ ကြၽန္ေတာ့္ဘဝတေလွ်ာက္လံုးမွာ အ႐ူးသြပ္ဆံုး၊ အမိုက္မဲဆံုး၊ အဆိုးဝါးဆံုး ခ်မွတ္မိတဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ တစ္ရပ္ပါ။ ကြၽန္ေတာ္လည္း စိတ္လြတ္ကိုယ္လြတ္မ်ား ျဖစ္ေနသလား မသိပါဘူး။ တကယ္ေတာ့ ကြၽန္ေတာ့္ဆံုးျဖတ္ခ်က္က ကြၽန္ေတာ့္ရဲေဘာ္ေတြကို ေသဒဏ္ခ်မွတ္ရာမွာ လက္မွတ္ထိုး ေပးလိုက္မိတာပါပဲ။ ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်တာ ကြၽန္ေတာ္ပါ။ ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္အမွားဟာ သူတို႔ေတြ ကြၽန္ေတာ့္ကို တကၠဆက္အေရွ႕ပိုင္းသုႆာန္မွာ ဂူသြင္းသၿဂဳႋဟ္လိုက္တဲ့အခ်ိန္အထိ ကြၽန္ေတာ္ႏွင့္အတူ ရွိေနေတာ့မွာပါ'

          ဟူ၍ ေနာင္တႀကီးစြာျဖင့္ ေဖာ္ျပခဲ့ပါသည္။

          မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ ဤျဖစ္ရပ္၏ အေျခခံျပႆနာမွာ သာမန္မွားျခင္း မွန္ျခင္း ကိစၥသက္သက္မွ်သာ မဟုတ္ပါ။ က်င့္ဝတ္အျမင္ႏွင့္ ယွဥ္တြဲသံုးသပ္ရမည့္ အမွားအမွန္ျပႆနာ ျဖစ္သည္။ က်င့္ဝတ္သေဘာအရ ေျပာၾကမည္ဆိုလွ်င္ သာမန္လက္နက္မဲ့အရပ္သားမ်ားကို လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕မွ သတ္ျဖတ္ျခင္းသည္ အလြန္ႀကီးမားသည့္ က်င့္ဝတ္ဆိုင္ရာ အမွားႀကီးတစ္ရပ္ ျဖစ္သည္။ သို႔တိုင္ သာမန္အရပ္သားမဟုတ္ဘဲ သူလွ်ဳိဒလံ၊ ရန္သူ႔ဘက္ေတာ္သားမ်ား အမွန္ပင္ ျဖစ္ေနျပန္လွ်င္လည္း စစ္ေရးပဋိပကၡ ျပင္းထန္ေနခ်ိန္မ်ဳိးတြင္ အေရးယူသတ္ျဖတ္ျခင္းမွာ ႏိႈင္းယွဥ္မႈအရ မွန္သည္ဟု ဆိုရမည္သို႔ ရွိေနျပန္၏။ မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ အမွားအမွန္ျပႆနာကို က်င့္ဝတ္ျပႆနာ႐ႈေထာင့္တစ္ခုတည္းမွၾကည့္လွ်င္ အဆံုးအျဖတ္ေပးရန္ခက္သည့္ မေသခ်ာ မေရရာမႈမ်ား ရွိေနႏိုင္ေၾကာင္း သတိျပဳအပ္ေပသည္။ ထို႔ျပင္ က်င့္ဝတ္ျပႆနာ၏ အျခား အေရးပါသည့္ မ်က္ႏွာစာတစ္ရပ္မွာ တရားမွ်တမႈပင္ ျဖစ္သည္။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ လက္နက္မဲ့ သာမန္အရပ္သားမ်ားကို လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕က လက္နက္ျဖင့္ တိုက္ခိုက္သတ္ျဖတ္မႈသည္ အလြန္ဆိုးဝါးယုတ္ညံ့သည့္ တရားမွ်တျခင္း ကင္းမဲ့မႈတစ္ရပ္ ျဖစ္သည္။ သို႔တိုင္ ရန္ဘက္စစ္တပ္ခ်င္း အျပန္အလွန္ လက္နက္ကိုင္တိုက္ခိုက္ၾကျခင္းမွာမူ သာမန္အားျဖင့္ တရားမွ်တသည့္ ေျဖရွင္းနည္းဟု ဆိုရေပမည္။ ၿခံဳေျပာရလွ်င္ က်င့္ဝတ္ျပႆနာ၏ အေျခခံစံထားခ်က္တစ္ရပ္မွာ တရားမွ်တမႈရွိျခင္း မရွိျခင္း ျဖစ္သည့္အေလ်ာက္ က်င့္ဝတ္ဆိုင္ရာ အမွား အမွန္ကို စဥ္းစားဆံုးျဖတ္ရာတြင္ တရားမွ်တမႈ ျပႆနာကို လည္း ထည့္သြင္းစဥ္းစားရန္ မလြဲမေသြ လိုအပ္ပါလိမ့္မည္။

တရားမွ်တမႈ၏ အမွားအမွန္

         

ေယဘုယ်အားျဖင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးၿပီး ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံမ်ားတြင္ က်င့္ဝတ္ဆိုင္ရာ တရားမွ်တမႈ ရွိျခင္း မရွိျခင္း ျပႆနာမ်ား၏ အမွားအမွန္ကိစၥမ်ား၌ မ်ားေသာအားျဖင့္ အျမင္မတူၾကသည္ မ်ား၏။ အေနာက္တိုင္းႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အခ်ဳိ႕က ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ခ်ျခင္းကို မွန္ကန္သည္ဟု ေထာက္ခံၾက၍ အခ်ဳိ႕က မွားယြင္းသည္ဟု ကန္႔ကြက္ေနၾကေပသည္။ အခ်ဳိ႕က ဆင္းရဲသားမ်ားကို ေထာက္ပံ့ကူညီႏိုင္ရန္ ခ်မ္းသာသူမ်ားအား အခြန္ေကာက္ခံရန္ အားေပးခဲ့ၾကၿပီး၊ အခ်ဳိ႕ကမူ ယင္းတို႔၏ အရည္အခ်င္းႏွင့္ ႀကိဳးပမ္းမႈတို႔ေၾကာင့္ ရရွိလာၾကသည့္ အက်ဳိးအျမတ္ေပၚတြင္ အခြန္ေကာက္ခံရန္မလိုဟု ယူဆၾက၏။ အခ်ဳိ႕ပုဂၢိဳလ္မ်ားက အၾကမ္းဖက္သမားအျဖစ္ သံသယရွိသူမ်ားအား ဖမ္းဆီးႏွိပ္စက္ျခင္းကို ကန္႔ကြက္ေျပာဆိုေနၾကစဥ္ အခ်ဳိ႕က အၾကမ္းဖက္သမား ႏွိမ္နင္းေရးတြင္ ဤသည္မွာ အေကာင္းဆံုးႏွင့္ ေနာက္ဆံုးနည္းလမ္း ျဖစ္သည္ဟု ယံုၾကည္ေနၾက၏။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၏ အခ်ဳိ႕ေသာ ျပည္နယ္မ်ားတြင္ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားကို ေသဒဏ္ေပးသည့္စနစ္ က်င့္သံုး၍ အခ်ဳိ႕ျပည္နယ္မ်ားကမူ ရာသက္ပန္ ေထာင္ဒဏ္ေပးသည့္စနစ္ က်င့္သံုးၾက၏။ ဆိုရလွ်င္ အျမင္ကြဲျပားျခားနားမႈမ်ား အမွန္ပင္ရွိေနခဲ့ၾကသည္။

         

မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ တရားမွ်တမႈ၏ အမွားအမွန္ဆိုင္ရာ လြတ္လပ္စြာ ေဆြးေႏြးျငင္းခံုမႈမ်ားေၾကာင့္ လူအခ်ဳိ႕ ေရြးေကာက္ပြဲအႏိုင္ရၿပီး အခ်ဳိ႕႐ံႈးနိမ့္ၾကရ၏။ ပုဂၢိဳလ္အခ်ဳိ႕ သမၼတျဖစ္လာၿပီး အခ်ဳိ႕ရာထူးလက္လြတ္ခဲ့ၾက၏။ ယင္းသို႔ က်င့္ဝတ္ဆိုင္ရာ ျငင္းခံုပြဲမ်ား လူထုထဲတြင္ လြတ္လပ္စြာ က်င္းပႏိုင္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ က်င့္ဝတ္ဆိုင္ရာ အမွားအမွန္ ျပႆနာမ်ားကို ရွင္းလင္းျပတ္သားစြာ ဆံုးျဖတ္ေျဖရွင္းႏိုင္သည္ကား မဟုတ္ေပ။ ဒီမိုကေရစီစနစ္ျဖင့္ အမ်ားစု အနည္းစု ျပႆနာမ်ားကိုကား အဆံုးအျဖတ္ေပးႏိုင္စြမ္း ရွိမည္မဟုတ္ေပ။ ရံဖန္ရံခါတြင္ အမွန္တရားသည္ လူနည္းစုဘက္တြင္ ရွိေနတတ္ေပသည္။ ထို႔ျပင္ မိမိတို႔၏ က်င့္ဝတ္ဆိုင္ရာ အျမင္မ်ားသည္ ျပဳျပင္ျဖည့္ဆည္းရန္ မလိုေတာ့သည့္ အမွန္တရားမ်ားပင္ျဖစ္သည္ ဆိုသည့္ တရားေသ အစြဲအလမ္းမ်ားကို ဆုပ္ကိုင္ထားျခင္းသည္ ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္း ေခတ္သစ္ဆီသို႔ ခ်ီတက္ေနသည့္ ကမၻာႀကီး၏ အေထြေထြဦးတည္ခ်က္ႏွင့္ ဆီေလ်ာ္ကိုက္ညီျခင္း မရွိေတာ့ေပ။ မည္သို႔ပင္ဆိုေစ လြတ္လပ္စြာ ေဆြးေႏြး ျငင္းခံုျခင္းမ်ားက အေျပာင္းအလဲမ်ားကို လက္ခံစဥ္းစားရန္ အနိမ့္ဆံုးအားျဖင့္ တြန္းကန္အားေပးႏိုင္လိမ့္မည္။ ထိုအခါတြင္ တရားမွ်တမႈႏွင့္ မတရားမမွ်တမႈ / တန္းတူညီမွ်မႈႏွင့္ တန္းမတူမညီမွ်မႈ / တစ္ဦးခ်င္းအခြင့္အေရးႏွင့္ အမ်ားေကာင္းစားေရး စသည္တို႔ကို မည္သို႔အေၾကာင္းအက်ဳိးရွိေသာ ဆင္ျခင္တံုတရားျဖင့္ စဥ္းစားလက္ခံၾကမည္နည္း။

အပိုင္း (၂) ဆက္ပါဦးမည္ …

တရားမွ်တတယ္ဆိုတာ ဘာလဲ (၂)

ယမန္ေန႔မွအဆက္ .......

တရားမွ်တတယ္ဆိုတာ ဘာလဲ (၂)

         

သို႔ေသာ္ ခ်ာလီမုန္တိုင္းတိုက္ၿပီးေနာက္ ထူးျခားေသာအေနအထားေအာက္တြင္ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားက ေစ်းႏႈန္းမ်ားျမႇင့္တင္လိုက္ၾက၏။ ယင္းတို႔အား ဤသို႔ေစ်းႏႈန္းျမႇင့္တင္လိုက္ျခင္းျဖင့္ ေစ်းေကာင္းရလိုေသာ ထုတ္လုပ္သူမ်ားက ျပည္သူလူထု လိုအပ္တာမွန္သမွ် အလ်င္အျမန္ အေျမာက္အမ်ား ထုတ္လုပ္လာၾကသျဖင့္ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား ျမန္ဆန္သြက္လက္လာသည္ဟု ဆိုၾက၏။ ထို႔ျပင္ မုန္တိုင္းက်လိုက္သည့္ ထူးျခားေသာအေျခအေနမ်ဳိးေအာက္တြင္ စားသံုးသူမ်ား၏ လြတ္လပ္စြာေရြးခ်ယ္ခြင့္ဆိုသည္မွာ မလႊဲမေရွာင္သာစြာ အကန္႔အသတ္ရွိလာ၏။ စားသံုးသူမ်ား၏ ဝယ္လိုအား ႐ုတ္တရက္ ျမင့္တက္မ်ားျပားလာျခင္းေၾကာင့္ ေစ်းကြက္သဘာဝအရ အၿပိဳင္အဆိုင္ေရာင္းခ်ၾကရင္း ေစ်းႏႈန္းျမင့္တက္လာရျခင္းျဖစ္သည္ဟူ၍ ခုခံေခ်ပခဲ့ၾကသည္။

         

သို႔ေသာ္ စားသံုးသူမ်ားဘက္ကလည္း ဝယ္လိုအား မ်ားျပားလာျခင္း၊ ကုန္စည္ျပတ္လပ္ျခင္းတို႔ေၾကာင္း ေစ်းႏႈန္းျမင့္တက္မႈ အတန္အသင့္ရွိလာျခင္းမ်ဳိးကို နားလည္ေပးႏိုင္ၾက၏။ 'မ်က္ျဖဴဆိုက္ေလ ဆရာႀကိဳက္ေလ' ဆိုေသာ သေဘာထားျဖင့္ လူအမ်ား ေသေကာင္ေပါင္းလဲျဖစ္ေနခ်ိန္မ်ဳိးတြင္ ကုန္ေစ်းႏႈန္းမ်ား မိုးသို႔ထိုးေထာင္ အၿပိဳင္အဆိုင္ ျမႇင့္တင္ေန ၾကသည့္ လုပ္ငန္းရွင္'လင္းတ'ႀကီးမ်ားကို ေဒါသထြက္ေနၾကျခင္းျဖစ္၏။ ယင္းသို႔ေပါက္ကြဲထြက္လာသည့္ ေဒါသမွာ အရင္းခံအားျဖင့္ တရားလြန္'တရားမမွ်တမႈ' (Injustice)ဟူသည့္ စိတ္ခံစားမႈ ေပၚေပါက္လာျခင္းျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျပည္နယ္ေရွ႕ေနခ်ဳပ္ ခရစ္က 'စားသံုးသူမ်ားရဲ႕ ေဒါသေပါက္ကြဲမႈ အရင္းအျမစ္မွာ ေစ်းကြက္အေျခခံေၾကာင့္မဟုတ္၊ က်င့္ဝတ္အေျခခံေၾကာင့္သာ ျဖစ္တယ္။ မုန္တိုင္းေၾကာင့္ လူထုဒုကၡမ်ဳိးစံု ခံစားေနရခ်ိန္မ်ဳိးမွာ ရသေလာက္ အျမတ္ထုတ္လိုက္မယ္ ဆိုတဲ့ ေလာဘရမၼက္စိတ္ကို ေဒါသထြက္ေနၾကတာပါ' ဟု ေကာက္ခ်က္ခ်ခဲ့၏။

         

ေလာဘရမၼက္ဆိုသည္မွာ မေကာင္းမႈ အကုသိုလ္စိတ္ျဖစ္၏။ အထူးသျဖင့္ မုန္တိုင္းေၾကာင့္ လူထုဒုကၡေရာက္ ေနခ်ိန္မ်ဳိးတြင္ ေလာဘရမၼက္တက္ေသာစိတ္မွာ က်င့္ဝတ္သေဘာအရ အလြန္ဆိုးရြားလွ၏။ ထို႔ျပင္ ဤယုတ္ညံ့ေသာ စိတ္ထားမ်ဳိးကို လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ခ်င္းအေပၚ ထားရွိျခင္း မဟုတ္။ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအေပၚ ထားရွိျခင္းျဖစ္၍ ပိုမို႐ိုင္းစိုင္း ယုတ္မာလွ၏။ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအေပၚ ထားရွိသည့္ ဤစိတ္႐ိုင္းစိတ္မိုက္မ်ဳိးကို လူ႔အဖြဲ႕အစည္းကလည္း ထိုက္တန္သည့္ ျပစ္ဒဏ္ျပန္ခတ္သင့္ေပသည္။ သို႔မွသာလွ်င္ ျပည္သူမ်ားကလည္း 'တရားမွ်တသည္' (Justice) ဟု ယူဆၾကေပလိမ့္မည္။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း ကမာ႖ႀကီးကို စစ္မီးစစ္လွ်ံထဲသို႔ ထိုးသြင္းလာခဲ့ေသာ ဟစ္တလာအား သမိုင္းက ဒဏ္ခတ္ခဲ့ျခင္းကို ျပည္သူမ်ားက ႀကိဳဆိုခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္၏။ ႏ်ဴရင္ဘတ္ စစ္ခံု႐ံုးသည္ နာဇီစစ္ရာဇဝတ္ေကာင္မ်ားကို ထိုက္တန္စြာ ေသဒဏ္ေပးလိုက္ျခင္းျဖင့္ ကမာ႖ႀကီး၏ 'တရားမွ်တမႈဆိုင္ရာ' စံနမူနာ ျဖစ္လာခဲ့ရေပသည္။ ထို႔အတူ ယေန႔ မီလိုဆီဗစ္ကဲ့သို႔ေသာ စစ္ရာဇဝတ္ေကာင္မ်ားကို စစ္ေဆးအျပစ္ဒဏ္ေပးေနသည့္ ဟိဂ္ၿမိဳ႕ရွိ 'ကမာ႖႔တရားခံု႐ံုး'သည္လည္း ကမၻာႀကီး တြင္ 'တရားမွ်တမႈ'ထြန္းကားေရးအတြက္ အာမခံခ်က္ေပးေနသည့္ေနရာပင္ ျဖစ္သည္။ ခ်ဳပ္ၾကည့္လွ်င္ ဆိုခဲ့သည့္အတိုင္း 'တရားမွ်တမႈ'ဆိုသည္တြင္ ျပည္သူမ်ား သက္သာအဆင္ေျပေရးႏွင့္ 'လြတ္လပ္ခြင့္'သာမက 'ေကာင္းမြန္ျမင့္ျမတ္သည့္ က်င့္ဝတ္ႏႈန္းစံမ်ား' ပါဝင္ရန္လည္း အေရးႀကီးေပသည္။ ထိုေကာင္းျမတ္သည့္ က်င့္ဝတ္ႏႈန္းစံမ်ား ဥပေဒအျဖစ္ ပံုေပၚမွသာလွ်င္ 'တရားမွ်တမႈ'ကို အျပည့္အဝ ခံစားခြင့္ရမည္ ျဖစ္ေပသည္။ ယင္းသို႔ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတြင္ 'တရားမွ်တမႈ လႊမ္းမိုးေရးအတြက္ ျမင့္ျမတ္ေကာင္းမြန္ေသာက်င့္ဝတ္မ်ား' တရားဥပေဒအျဖစ္ ရွင္သန္လႈပ္ရွားလာေရးဆိုသည္မွာ 'ေခတ္သစ္ႏိုင္ငံေရးဒႆနနယ္ပယ္'ကို အႀကီးက်ယ္ဆံုး စိန္ေခၚေနေသာ ေမးခြန္းႀကီးပင္ျဖစ္ေပသည္။

- တရားမွ်တေသာ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတြင္ ျပည္သူမ်ားအတြင္း ျမင့္ျမတ္ေကာင္းမြန္ေသာ က်င့္ဝတ္မ်ား တိုးပြားေကာင္းမြန္လာေအာင္ စြမ္းေဆာင္ေနပါသေလာ။

(သို႔မဟုတ္)

- ျပည္သူမ်ားအေနျဖင့္ ေကာင္းမြန္သည့္ ဘဝေနထိုင္မႈပံုစံကို သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ေရးအတြက္ တရားဥပေဒသည္ မတူေသာေကာင္းမႈဆိုင္ရာ အျမင္အမ်ဳိးမ်ဳိးၾကားတြင္ ပါဝင္ဆံုးျဖတ္ေပးႏိုင္ျခင္းမရွိဘဲ ၾကားေနအျဖစ္ ရွိေနသင့္ပါသေလာ။

         

ေကာင္းမႈႏွင့္ မေကာင္းမႈဆိုသည့္ က်င့္ဝတ္ဆိုင္ရာ က်မ္းဂန္မ်ားအလိုအရ အထက္ပါေမးခြန္းမ်ားကပင္ ႏိုင္ငံေရးဒႆနဆိုင္ရာ ေရွး႐ိုးစံထားအျမင္ႏွင့္ ေခတ္သစ္အေတြးအျမင္တို႔ကို စည္းတားခြဲျခားေပးခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ အရစၥတိုတယ္ (Aristotle) ၏ အျမင္အရ 'တရားမွ်တမႈ' ဆိုသည္မွာ လူထုကို ယင္းတို႔ႏွင့္ထိုက္တန္သည့္ က်င့္ဝတ္ဆိုင္ရာတန္ဖိုးမ်ားကို အပ္ႏွင္းျခင္းပင္ျဖစ္၏။ ထိုသို႔အပ္ႏွင္းရန္အတြက္ မည္သူက မည္သည္ႏွင့္ထိုက္တန္သည္ကို ဆံုးျဖတ္ရန္ ေကာင္းမႈႏွင့္ မေကာင္းမႈတို႔ကို ခြဲျခားႏိုင္ရမည္ျဖစ္ၿပီး မည္သို႔ေသာ ေကာင္းမႈက မည္မွ်ထိုက္တန္သည္ကိုလည္း အဆံုးအျဖတ္ေပးရမည္ျဖစ္၏။ ထို႔ျပင္ သူ၏အယူအဆအရ မည္သို႔ေသာ လူမႈဘဝပံုစံက လူထု၏စိတ္ဆႏၵႏွင့္ ကိုက္ညီသည္ကို တိုင္းျပည္၏ဖြဲ႕စည္းပံုဥပေဒ၏စနစ္တစ္ရပ္က ေရာင္ျပန္ဟပ္ျပႏိုင္စြမ္းမရွိလွ်င္ အဆံုးအျဖတ္ေပး ပံုေဖာ္ႏိုင္ရန္ အခက္အခဲရွိ၏။ ခ်ဳပ္လိုက္လွ်င္ အရစၥတိုတယ္၏ သေဘာထားမွာ ျပည္သူလူထု၏ ေကာင္းမြန္ေသာ ေနထိုင္မႈဘဝပံုစံကို ပံုေဖာ္ေပးႏိုင္ေရးတြင္ တရားဥပေဒသည္ ၾကားေနေပး၍မျဖစ္ႏိုင္ေပ။

         

အထက္ပါအျမင္ႏွင့္ ဆန္႔က်င္စြာပင္ ေခတ္သစ္ ဒႆနပညာ၏ဖခင္ အီမယ္ႏ်ဴရယ္ကန္႔ (Immanule kant) မွ ၂ဝ ရာစု ႏိုင္ငံေရးဒႆနပညာရွင္ ဂြၽန္ေရာလ္ (John Rawls) အထိေသာ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးမ်ားကမူ တရားမွ်တမႈဆိုသည္ကို အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုမႈသည္ ေကာင္းမြန္ေသာက်င့္ဝတ္ (သို႔) လူမႈဘဝပံုစံစသည့္ အခိုင္အမာ အေၾကာင္းအခ်က္အခ်ဳိ႕ကို အေျချပဳ၍ မဆံုးျဖတ္သင့္၊ တရားမွ်တသည့္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း၌ ေကာင္းမြန္ေသာ ေနထိုင္မႈဘဝပံုစံကို ေရြးခ်ယ္ခြင့္တြင္ လူတစ္ဦးခ်င္းစီ၏ လြတ္လပ္မႈကို အျပန္အလွန္ ေလးစားအသိအမွတ္ျပဳရန္ လိုအပ္လိမ့္မည္ဟု ယူဆၾကသည္။ ဆိုရလွ်င္ က်မ္း႐ိုးအယူအဆမ်ားက 'ေကာင္းျမတ္မွန္ကန္ ေသာက်င့္ဝတ္'ကို စံထားခဲ့ၾကၿပီး ေခတ္သစ္ႏိုင္ငံေရးဒႆနကမူ 'လြတ္လပ္ခြင့္ကို မ႑ိဳင္ျပဳ စဥ္းစားေတြးေခၚခဲ့ၾကေပသည္။

         

ဆိုရလွ်င္ အထက္ပါႏိုင္ငံေရးဒႆနႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းသည့္ ေရွး႐ိုးစံထား အျမင္မ်ားႏွင့္ ေခတ္သစ္ဒႆနအယူ အဆမ်ား ကိုယ္စီပင္လွ်င္ အားေကာင္းခ်က္အားနည္းခ်က္ ကိုယ္စီရွိၾကသည္ပင္ျဖစ္၏။ အထူးသျဖင့္ ဒႆနပညာရွင္မ်ားအၾကားထက္ သာမန္ျပည္သူလူထုအၾကားတြင္ 'တရားမွ်တမႈ' ဆိုသည္ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔႐ႈပ္ေထြးေသာ အျမင္အမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိတတ္ၾကေပသည္။ စင္စစ္အားျဖင့္ 'တရားမွ်တမႈ'ကို အေလးအနက္ ဖြင့္ဆိုရျခင္းမွာ လူ႔ေလာကအႏွံ႔အျပားတြင္  'မတရားမမွ်တမႈမ်ား' အႏွံ႔အျပားရွိေသာေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္၏။ မတရားမမွ်တမႈမ်ားကို ေက်ာ္လႊားအႏိုင္ယူႏိုင္ေရးအတြက္ တရားမွ်တမႈ၏ အေျခခံမ်ားကို ရွင္းလင္းပီျပင္စြာ နားလည္ထားရန္ လိုအပ္ေပသည္။ လူတိုင္း တရားမွ်တမႈကို လိုလားေတာင္းဆိုၾကျခင္း၏ ဦးတည္ခ်က္မွာ ေကာင္းျမတ္မွန္ကန္သည့္ က်င့္ဝတ္မ်ား လႊမ္းမိုးသည့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေသာ လူ႔အဖြဲ႕ အစည္းမ်ဳိးကို ဖန္တီးလိုၾက၍ပင္ျဖစ္သည္။ တနည္းဆိုရလွ်င္ ၾကြယ္ဝခ်မ္းသာ၍ လြတ္လပ္ေသာ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းမ်ဳိးကို ေတာင့္တလိုလားၾကျခင္းျဖစ္၏။ ထိုလိုလားခ်က္မ်ားကို ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒေဘာင္ထဲတြင္ ထည့္သြင္းတည္ေဆာက္ႏိုင္မွသာ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတြင္ 'တရားမွ်တမႈ'သည္ ရွင္သန္သက္ဝင္လာမည္ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း လြတ္လပ္ေရးေခတ္ ႏိုင္ငံေတာ္သီခ်င္းတြင္

'တရားမွ်တ လြတ္လပ္ျခင္းႏွင့္မေသြ

ဒို႔ေျပ ဒို႔ေျမ၊ မ်ားလူခပ္သိမ္း ၿငိမ္းခ်မ္းေစဖို႔

ခြင့္တူညီမွ် ဝါဒျဖဴစင္တဲ့ေျပ' စသည့္ စကားလံုးမ်ား ပါဝင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေပမည္။